Tekst źródłowy strony Zygmunt Kowalczyk

{{Infobox scientist
|family-name=Kowalczyk
|given-name=Zygmunt
|honorific-prefix=Prof. zw. dr inż.
|image=Zygmunt_Kowalczyk.jpg
|birth_date=29 maja 1908
|birth_place=Poręba
|death_date=17 kwietnia 1985
|death_place=Leoben
|fields=geodezja ogólna, geodezja górnicza, fotogrametria, tachimetria, mechanika przemieszczeń górotworu, eksploatacja złóż
|function=Rektor AGH (1950–1956)
|faculty=Wydział Geodezji Górniczej
|awards=Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal 10-lecia Polski Ludowej, Odznaka Tysiąclecia Państwa Polskiego
|dhc_year=1984
|dhc_reason=za  wybitne zasługi w dziedzinie geodezji górniczej i geodezji dynamicznej oraz rozwój wyższego szkolnictwa technicznego
|honorAGH=Zasłużony dla AGH, Doktor Honoris Causa AGH,
|name=Zygmunt Kowalczyk
|image_size=11973
}}{{Funkcja
|Stanowisko=Rektor
|Jednostka=AGH
|Rok_od=1950
|Rok_do=1956
}}{{Funkcja
|Stanowisko=Dziekan
|Jednostka=Wydział Geologiczno-Mierniczy
|Rok_od=1948
|Rok_do=1951
}}{{Funkcja
|Stanowisko=Prorektor
|Jednostka=AGH
|Rok_od=1964
|Rok_do=1966
}}{{Funkcja
|Stanowisko=Prodziekan
|Jednostka=Wydział Geologiczno-Mierniczy
|Rok_od=1947
|Rok_do=1948
}}
Prof. zw. dr inż. '''Zygmunt Kowalczyk''' (1908–1985)

Dyscyplina/specjalności:geodezja ogólna, geodezja górnicza, fotogrametria, tachimetria,  mechanika przemieszczeń górotworu, eksploatacja złóż

== Nota biograficzna ==

Urodził się 29 maja 1908 roku w Porębie k. Zawiercia, zmarł  17 kwietnia 1985 roku w Leoben (Austria). Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

W 1936 roku ukończył Wydział Górniczy w AG. Jeszcze przed ukończeniem studiów przez 3 lata (1933–1935) asystent Zakładu Geodezji i Górnictwa Mierniczego na [[Wydział Górniczy|Wydziale Górniczym]]. W latach 1936-1939 pracował w kopalni węgla kamiennego "Kazimierz Juliusz" w okolicach Sosnowca, w tym samym czasie uczył w Państwowej Szkole Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Dąbrowie Górniczej. W 1937 roku złożył egzamin państwowy na mierniczego górniczego. W 1939 roku uzyskał uprawnienia mierniczego przysięgłego, wieńczące studia geodezyjne na Politechnice Warszawskiej.
Od 1 lutego 1940 roku do 1 maja 1941 roku pracował w kopalni "Kazimierz Juliusz".

Od września 1941 roku pracował w Państwowej Szkole Technicznej Górniczo-Hutniczo-Mierniczej na Krzemionkach, utworzonej przez Rektora AG.

Po wojnie powrócił do pracy w AG. W 1945 roku uzyskał doktorat w AG. W 1946 roku uzyskał habilitację na Politechnice Warszawskiej. W 1948 roku profesor nadzwyczajny, od 1956 roku profesor zwyczajny.

Początkowo adiunkt i docent (1946–1947) Katedry Geodezji i Miernictwa Górniczego Wydziału Górniczego. 
W 1946 roku został współorganizatorem [[Wydział Geologiczno-Mierniczy|Wydziału Geologiczno-Mierniczego]] AG. W Akademii prowadził wykłady z geodezji górniczej i gospodarczej, metod niwelacyjnych, geodezji górniczej i fotogrametrii.
W roku akademickim 1947/1948 pełnił obowiązki prodziekana, a latach 1948–1951 dziekana Wydziału. W  latach 1950-1956 był rektorem AGH, w latach 1964–1966 prorektorem. 

Jako rektor zawarł w 1954 roku pierwszą wieloletnią umowę o o współpracy między AGH a ministerstwami: górnictwa i przemysłu ciężkiego, będącą fundamentem intensywnego rozwoju Akademii.

W 1972 roku przeniósł się na Wydział Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej.

30 września 1977 roku przeszedł na emeryturę.

Autor ok. 200 prac z zakresu geodezji górniczej, fotogrametrii, geodezji ogólnej, mechaniki przemieszczeń górotworu, eksploatacji złóż. Autor 12 patentów krajowych i zagranicznych. Badał zagadnienia orientowania podziemnych osnów geodezyjnych za pomocą sieci trilateracyjnej i przyrządów optycznych własnej konstrukcji; wprowadził metodę profilowania szybów małośrednicowych i odwiertów wielkośrednicowych z zastosowaniem sondy własnej konstrukcji i in. Twórca największej w Polsce szkoły geodezyjnej.

Członek PAN w Krakowie, Międzynarodowego Towarzystwa Geodetów Górniczych, Amerykańskiego Towarzystwa Fotogrametrycznego, Stowarzyszenia Wychowanków AGH.

21 maja 1984 roku otrzymał tytuł doktor honoris causa AGH.

Otrzymał tytuł Zasłużony dla AGH i Jego nazwisko znajduje się na tablicy "Zasłużeni dla AGH" umieszczonej na parterze Gmachu Głównego AGH - A-0.

Uchwałą Senatu AGH z 27 czerwca 1985 roku pawilonowi C-4 nadano imię prof. Zygmunta Kowalczyka. 16 listopada 1985 roku wmurowano tablicę pamiątkową.

==== Odznaczenia i nagrody ====

[[Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski]], [[Medal 10-lecia Polski Ludowej]],[[ Odznaka Tysiąclecia Państwa Polskiego]], Złota Odznaka Miasta Krakowa, Order Sztandaru Pracy I i II kl., Nagroda PAN II st., Zasłużony dla AGH. Za działalność na rzecz młodzieży Zrzeszenie Studentów Polskich przyznało Mu Odznakę Honorową.

== Źródła do biogramu ==

====Książki====

* Biogramy uczonych polskich : materiały o życiu i działalności członków AU w Krakowie, TNW, PAU, PAN. Cz. 7 : Nauki o Ziemi i górnicze A-Z. Oprac. A. Śródka. Wrocław 1992, s. 86-89
* Bolewski A.: Moje życie - moja praca. Kraków 1996, 407, s. 101-102
* Encyklopedia Krakowa. Kraków 2000, s. 486
* Konieczna E.: Postaci AGH we wspomnieniach i anegdotach. Kraków 2008, s. 82-85, [foto]
* Księga tytułów i stopni naukowych : uzyskanych na Wydziale Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska w latach 1951-2001. [AGH]. Red. J. Bernasik. Kraków 2001, s. 8-9, [foto]
* Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949). Oprac. J. Sulima-Samujłło. Kraków 1979, s. 88
* Kto jest kim w Polsce 1984 : informator biograficzny. Red. zespół L. Becela [et al.]. Warszawa 1984, s. 442
* Non omnis moriar… : groby profesorów AGH Cmentarz Rakowicki. [Z. 1]. Oprac. H. Sieński. Kraków 2018, s. 49-50, [foto]
* Non omnis moriar… : groby Rektorów Akademii Górniczej i Akademii Górniczo-Hutniczej. Z. 4 - 2021. Oprac. H. Sieński. Kraków 2021, s. 93-104, [foto]
* Rys historyczny Wydziału Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska. [Red. Z. Niedojadło et al.]. Kraków 2001, s. 4-6,  29-31, 32-53, [foto]  
* [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1946/47]. Kraków 1947, s. 17
* [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1947/48]. Kraków 1947, s. 10
* Sylwetki zmarłych członków Oddziału Krakowskiego Polskiej Akademii Nauk. [Red. L. Starkel]. Kraków 2002, s. 71-74
* Śródka A.: Uczeni polscy XIX-XX stulecia. T. 2 : H-Ł. Warszawa 1995, s. 308-309, [foto]
* Wacławik J.: Kronika Wydziału Górniczego 1919-1999. Kraków 1999, s. 115
* Wielka Księga 85-lecia Akademii Górniczo-Hutniczej. [Oprac.] zespół aut. K. Pikoń (red. naczelny), A. Sokołowska (dyrektor projektu), K. Pikoń. Gliwice 2004, s. 169, [foto]
* Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska 1946-2016. Red. M. Manecki, E. Hycnar. Kraków 2016, s. 14, [foto]
* Z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1919-1967. Oprac. J. Sulima-Samujłło oraz zespół aut. Kraków 1970, s. 623 (Wydawnictwa Jubileuszowe 1919-1969)

====Artykuły====

* ''Biuletyn Rektora'' [''AGH''] 1984, kwiecień, maj, s. 10-11
* ''Biuletyn Rektora'' [''AGH''] 1986, styczeń, luty, s. 5
* Ciuk E.: Profesor Zygmunt Kowalczyk - refleksje osobiste z przedwojennego okresu. ''Geodezja i Kartografia'' 1987, T. 36, nr 1, s. 39-41
* Czarnecka K.: Inicjatywy badawcze Profesora Zygmunta Kowalczyka w Politechnice Warszawskiej. ''Geodezja i Kartografia'' 1987, T. 36, nr 1, s. 23-26
* Czarnecka K.: Próby wyjaśnienia genezy współczesnych ruchów pionowych głównych stref dyslokacyjnych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Praca poświęcona pamięci Profesora Zygmunta Kowalczyka . ''Geodezja i Kartografia'' 1987, T. 36, nr 1, s. 50-57
* Dżegniuk B.: Wkład Profesora Zygmunta Kowalczyka do rozwoju badań w zakresie wpływów eksploatacji górniczej na górotwór i powierzchnię terenu. ''Geodezja i Kartografia'' 1987, T. 36, nr 1, s. 27-28
* Konieczna E.: Postaci AGH we wspomnieniach i anegdotach : prof. Zygmunt Kowalczyk. ''Miesiąc w Krakowie'' 2009, nr 1, s. 47-48, [foto]
* [Kryś-Dyja A.]: Posiedzenie Senatu [AGH] w dniu 20 lutego 2002 r. ''Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH'' 2002, nr 101, s. 15
* Leśniak H.: Zygmunt Kowalczyk. ''Nauka Polska'' 1974, nr 2, s. 64-68
* Makowski A.: Słowo o Profesorze Zygmuncie Kowalczyku i jego działalności w Politechnice Warszawskiej. ''Geodezja i Kartografia'' 1987, T. 36, nr 1, s. 45-47
* Makowski A., Michalik K.: Jubileusz 40-lecia pracy naukowej, dydaktycznej i zawodowej prof. Zygmunta Kowalczyka i prof. Jana Różyckiego. ''Przegląd Geodezyjny'' 1978, nr 8, s. 275-279, [foto]
* Milewski M: Stan badań w zakresie geodezji górniczej zainicjowanych przez Profesora Zygmunta Kowalczyka. ''Geodezja i Kartografia'' 1987, T. 36, nr 1, s. 17-21
* Martusewicz J.: Profesor Zygmunt Kowalczyk - założyciel i organizator specjalizacji "Geodezja w Budownictwie Podziemnym i Górnictwie" na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej. ''Geodezja i Kartografia'' 1987, T. 36, nr 1, s. 13-15
* Ney B.: Mój Profesor. ''Geodezja i Kartografia'' 1987, T. 36, nr 1, s. 43-44
* Odlanicki-Poczobutt M.: Działalność Profesora Zygmunta Kowalczyka w Polskiej Akademii Nauk. ''Geodezja i Kartografia'' 1987, T. 36, nr 1, s. 7-8
* Poczet Rektorów AGH : lata [1919-2013] : Zygmunt Kowalczyk (1908-1985), 1951/52-1955/56. ''Biuletyn AGH'' 2013 wyd. spec. z okazji 100-lecia powołania Akademii Górniczej, s. 14, [foto]
* Podrzucki C.: Konwent Seniorów AGH w dwóch ostatnich kadencjach swej działalności. ''Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH'' 2001, nr 90, s. 7-8
* "Salamandra" - pamięci Kolegów Górników. ''Przegląd Górniczy'' 1986, T. 42, nr 11-12, s. 395-396
* Siembab J.: Profesor Zygmunt Kowalczyk - członek korespondent PAN [Polskiej Akademii Nauk]. ''Przegląd Geologiczny'' 1972, nr 2, s. 97-98, [foto]
*[[Media:Tablice - Czlonkowie Honorowi SW AGH. Zasluzeni dla AGH. Biuletyn AGH nr 78-79.pdf|Sieński H.: Członkowie Honorowi Stowarzyszenia Wychowanków AGH. Zasłużeni dla Akademii Górniczo-Hutniczej : tablice - pamięć wiecznie żywa - cz 14. ''Biuletyn AGH'' 2014, nr 78-79, s. 34-35]]
*[[Media:Tablice - Zygmunt Kowalczyk. Biuletyn AGH nr 90-91.pdf|Sieński H.: Profesor Zygmunt Kowalczyk : tablice - pamięć wiecznie żywa - część 24. ''Biuletyn AGH'' 2015, nr 90-91, s. 29-32, [foto]]]
* Sieński H.: Zygmunt Kowalczyk - Rektor w latach 1950-1956 : Poczet rektorów Akademii Górniczej i Akademii Górniczo-Hutniczej - część 10. ''Biuletyn AGH'' 2021, nr 163, s. 21-26, [foto]
* Sitek Z.: Inicjatywy i badania Profesora Zygmunta Kowalczyka w zakresie zastosowań fotogrametrii w górnictwie. ''Geodezja i Kartografia'' 1987, T. 36, nr 1, s. 29-33
* Skinderowicz B.: wkład Profesora Zygmunta Kowalczyka w rozwój miernictwa górniczego w górnictwie węglowy5. ''Geodezja i Kartografia'' 1987, T. 36,  nr 1, s. 35-37
* Wędzony J.: Profesor Zygmunt Kowalczyk jako nauczyciel i organizator nauki. ''Geodezja i Kartografia'' 1987, T. 36, nr 1, s. 9-11

{{DEFAULTSORT:Kowalczyk, Zygmunt }}
[[Category:Biogramy]]
[[Category:Doktorzy honoris causa AGH]]