Zygmunt Kowalczyk

Zygmunt Kowalczyk
Nazwisko	Kowalczyk
Imię / imiona	Zygmunt
Tytuły / stanowiska	Prof. zw. dr inż.
Tytuły honorowe AGH	Zasłużony dla AGH, Doktor Honoris Causa AGH
Data urodzenia	29 maja 1908
Miejsce urodzenia	Poręba
Data śmierci	17 kwietnia 1985
Miejsce śmierci	Leoben
Dyscyplina/specjalności	geodezja ogólna, geodezja górnicza, fotogrametria, tachimetria, mechanika przemieszczeń górotworu, eksploatacja złóż
Pełnione funkcje	Rektor AGH (1950–1956)
Wydział	Wydział Geodezji Górniczej
Rok przyznania doktoratu h.c. AGH	1984
Powód przyznania doktoratu h.c. AGH	za wybitne zasługi w dziedzinie geodezji górniczej i geodezji dynamicznej oraz rozwój wyższego szkolnictwa technicznego
Odznaczenia i nagrody	Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal 10-lecia Polski Ludowej, Odznaka Tysiąclecia Państwa Polskiego
Funkcje Gdzie od do Prodziekan Wydział Geologiczno-Mierniczy 1947 1948 Dziekan Wydział Geologiczno-Mierniczy 1948 1951 Rektor AGH 1950 1956 Prorektor AGH 1964 1966

Prof. zw. dr inż. Zygmunt Kowalczyk (1908–1985)

Dyscyplina/specjalności:geodezja ogólna, geodezja górnicza, fotogrametria, tachimetria, mechanika przemieszczeń górotworu, eksploatacja złóż

Nota biograficzna

Urodził się 29 maja 1908 roku w Porębie k. Zawiercia, zmarł 17 kwietnia 1985 roku w Leoben (Austria). Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

W 1936 roku ukończył Wydział Górniczy w AG. Jeszcze przed ukończeniem studiów przez 3 lata (1933–1935) asystent Zakładu Geodezji i Górnictwa Mierniczego na Wydziale Górniczym. W latach 1936-1939 pracował w kopalni węgla kamiennego "Kazimierz Juliusz" w okolicach Sosnowca, w tym samym czasie uczył w Państwowej Szkole Górniczo-Hutniczej im. S. Staszica w Dąbrowie Górniczej. W 1937 roku złożył egzamin państwowy na mierniczego górniczego. W 1939 roku uzyskał uprawnienia mierniczego przysięgłego, wieńczące studia geodezyjne na Politechnice Warszawskiej. Od 1 lutego 1940 roku do 1 maja 1941 roku pracował w kopalni "Kazimierz Juliusz".

Od września 1941 roku pracował w Państwowej Szkole Technicznej Górniczo-Hutniczo-Mierniczej na Krzemionkach, utworzonej przez Rektora AG.

Po wojnie powrócił do pracy w AG. W 1945 roku uzyskał doktorat w AG. W 1946 roku uzyskał habilitację na Politechnice Warszawskiej. W 1948 roku profesor nadzwyczajny, od 1956 roku profesor zwyczajny.

Początkowo adiunkt i docent (1946–1947) Katedry Geodezji i Miernictwa Górniczego Wydziału Górniczego. W 1946 roku został współorganizatorem Wydziału Geologiczno-Mierniczego AG. W Akademii prowadził wykłady z geodezji górniczej i gospodarczej, metod niwelacyjnych, geodezji górniczej i fotogrametrii. W roku akademickim 1947/1948 pełnił obowiązki prodziekana, a latach 1948–1951 dziekana Wydziału. W latach 1950-1956 był rektorem AGH, w latach 1964–1966 prorektorem.

Jako rektor zawarł w 1954 roku pierwszą wieloletnią umowę o o współpracy między AGH a ministerstwami: górnictwa i przemysłu ciężkiego, będącą fundamentem intensywnego rozwoju Akademii.

W 1972 roku przeniósł się na Wydział Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej.

30 września 1977 roku przeszedł na emeryturę.

Autor ok. 200 prac z zakresu geodezji górniczej, fotogrametrii, geodezji ogólnej, mechaniki przemieszczeń górotworu, eksploatacji złóż. Autor 12 patentów krajowych i zagranicznych. Badał zagadnienia orientowania podziemnych osnów geodezyjnych za pomocą sieci trilateracyjnej i przyrządów optycznych własnej konstrukcji; wprowadził metodę profilowania szybów małośrednicowych i odwiertów wielkośrednicowych z zastosowaniem sondy własnej konstrukcji i in. Twórca największej w Polsce szkoły geodezyjnej.

Członek PAN w Krakowie, Międzynarodowego Towarzystwa Geodetów Górniczych, Amerykańskiego Towarzystwa Fotogrametrycznego, Stowarzyszenia Wychowanków AGH.

21 maja 1984 roku otrzymał tytuł doktor honoris causa AGH.

Otrzymał tytuł Zasłużony dla AGH i Jego nazwisko znajduje się na tablicy "Zasłużeni dla AGH" umieszczonej na parterze Gmachu Głównego AGH - A-0.

Uchwałą Senatu AGH z 27 czerwca 1985 roku pawilonowi C-4 nadano imię prof. Zygmunta Kowalczyka. 16 listopada 1985 roku wmurowano tablicę pamiątkową.

Odznaczenia i nagrody

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Medal 10-lecia Polski Ludowej,Odznaka Tysiąclecia Państwa Polskiego, Złota Odznaka Miasta Krakowa, Order Sztandaru Pracy I i II kl., Nagroda PAN II st., Zasłużony dla AGH. Za działalność na rzecz młodzieży Zrzeszenie Studentów Polskich przyznało Mu Odznakę Honorową.

Źródła do biogramu

Książki

• Biogramy uczonych polskich : materiały o życiu i działalności członków AU w Krakowie, TNW, PAU, PAN. Cz. 7 : Nauki o Ziemi i górnicze A-Z. Oprac. A. Śródka. Wrocław 1992, s. 86-89
• Bolewski A.: Moje życie - moja praca. Kraków 1996, 407, s. 101-102
• Encyklopedia Krakowa. Kraków 2000, s. 486
• Konieczna E.: Postaci AGH we wspomnieniach i anegdotach. Kraków 2008, s. 82-85, [foto]
• Księga tytułów i stopni naukowych : uzyskanych na Wydziale Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska w latach 1951-2001. [AGH]. Red. J. Bernasik. Kraków 2001, s. 8-9, [foto]
• Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949). Oprac. J. Sulima-Samujłło. Kraków 1979, s. 88
• Kto jest kim w Polsce 1984 : informator biograficzny. Red. zespół L. Becela [et al.]. Warszawa 1984, s. 442
• Non omnis moriar… : groby profesorów AGH Cmentarz Rakowicki. [Z. 1]. Oprac. H. Sieński. Kraków 2018, s. 49-50, [foto]
• Non omnis moriar… : groby Rektorów Akademii Górniczej i Akademii Górniczo-Hutniczej. Z. 4 - 2021. Oprac. H. Sieński. Kraków 2021, s. 93-104, [foto]
• Rys historyczny Wydziału Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska. [Red. Z. Niedojadło et al.]. Kraków 2001, s. 4-6, 29-31, 32-53, [foto]
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1946/47]. Kraków 1947, s. 17
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1947/48]. Kraków 1947, s. 10
• Sylwetki zmarłych członków Oddziału Krakowskiego Polskiej Akademii Nauk. [Red. L. Starkel]. Kraków 2002, s. 71-74
• Śródka A.: Uczeni polscy XIX-XX stulecia. T. 2 : H-Ł. Warszawa 1995, s. 308-309, [foto]
• Wacławik J.: Kronika Wydziału Górniczego 1919-1999. Kraków 1999, s. 115
• Wielka Księga 85-lecia Akademii Górniczo-Hutniczej. [Oprac.] zespół aut. K. Pikoń (red. naczelny), A. Sokołowska (dyrektor projektu), K. Pikoń. Gliwice 2004, s. 169, [foto]
• Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska 1946-2016. Red. M. Manecki, E. Hycnar. Kraków 2016, s. 14, [foto]
• Z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1919-1967. Oprac. J. Sulima-Samujłło oraz zespół aut. Kraków 1970, s. 623 (Wydawnictwa Jubileuszowe 1919-1969)

Artykuły

• Biuletyn Rektora [AGH] 1984, kwiecień, maj, s. 10-11
• Biuletyn Rektora [AGH] 1986, styczeń, luty, s. 5
• Ciuk E.: Profesor Zygmunt Kowalczyk - refleksje osobiste z przedwojennego okresu. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 39-41
• Czarnecka K.: Inicjatywy badawcze Profesora Zygmunta Kowalczyka w Politechnice Warszawskiej. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 23-26
• Czarnecka K.: Próby wyjaśnienia genezy współczesnych ruchów pionowych głównych stref dyslokacyjnych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Praca poświęcona pamięci Profesora Zygmunta Kowalczyka . Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 50-57
• Dżegniuk B.: Wkład Profesora Zygmunta Kowalczyka do rozwoju badań w zakresie wpływów eksploatacji górniczej na górotwór i powierzchnię terenu. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 27-28
• Konieczna E.: Postaci AGH we wspomnieniach i anegdotach : prof. Zygmunt Kowalczyk. Miesiąc w Krakowie 2009, nr 1, s. 47-48, [foto]
• [Kryś-Dyja A.]: Posiedzenie Senatu [AGH] w dniu 20 lutego 2002 r. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 2002, nr 101, s. 15
• Leśniak H.: Zygmunt Kowalczyk. Nauka Polska 1974, nr 2, s. 64-68
• Makowski A.: Słowo o Profesorze Zygmuncie Kowalczyku i jego działalności w Politechnice Warszawskiej. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 45-47
• Makowski A., Michalik K.: Jubileusz 40-lecia pracy naukowej, dydaktycznej i zawodowej prof. Zygmunta Kowalczyka i prof. Jana Różyckiego. Przegląd Geodezyjny 1978, nr 8, s. 275-279, [foto]
• Milewski M: Stan badań w zakresie geodezji górniczej zainicjowanych przez Profesora Zygmunta Kowalczyka. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 17-21
• Martusewicz J.: Profesor Zygmunt Kowalczyk - założyciel i organizator specjalizacji "Geodezja w Budownictwie Podziemnym i Górnictwie" na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 13-15
• Ney B.: Mój Profesor. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 43-44
• Odlanicki-Poczobutt M.: Działalność Profesora Zygmunta Kowalczyka w Polskiej Akademii Nauk. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 7-8
• Poczet Rektorów AGH : lata [1919-2013] : Zygmunt Kowalczyk (1908-1985), 1951/52-1955/56. Biuletyn AGH 2013 wyd. spec. z okazji 100-lecia powołania Akademii Górniczej, s. 14, [foto]
• Podrzucki C.: Konwent Seniorów AGH w dwóch ostatnich kadencjach swej działalności. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 2001, nr 90, s. 7-8
• "Salamandra" - pamięci Kolegów Górników. Przegląd Górniczy 1986, T. 42, nr 11-12, s. 395-396
• Siembab J.: Profesor Zygmunt Kowalczyk - członek korespondent PAN [Polskiej Akademii Nauk]. Przegląd Geologiczny 1972, nr 2, s. 97-98, [foto]
• Sieński H.: Członkowie Honorowi Stowarzyszenia Wychowanków AGH. Zasłużeni dla Akademii Górniczo-Hutniczej : tablice - pamięć wiecznie żywa - cz 14. Biuletyn AGH 2014, nr 78-79, s. 34-35
• Sieński H.: Profesor Zygmunt Kowalczyk : tablice - pamięć wiecznie żywa - część 24. Biuletyn AGH 2015, nr 90-91, s. 29-32, [foto]
• Sieński H.: Zygmunt Kowalczyk - Rektor w latach 1950-1956 : Poczet rektorów Akademii Górniczej i Akademii Górniczo-Hutniczej - część 10. Biuletyn AGH 2021, nr 163, s. 21-26, [foto]
• Sitek Z.: Inicjatywy i badania Profesora Zygmunta Kowalczyka w zakresie zastosowań fotogrametrii w górnictwie. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 29-33
• Skinderowicz B.: wkład Profesora Zygmunta Kowalczyka w rozwój miernictwa górniczego w górnictwie węglowy5. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 35-37
• Wędzony J.: Profesor Zygmunt Kowalczyk jako nauczyciel i organizator nauki. Geodezja i Kartografia 1987, T. 36, nr 1, s. 9-11