Antoni Maria Emilian Hoborski

Antoni Maria Emilian Hoborski
Nazwisko	Hoborski
Imię / imiona	Antoni Maria Emilian
Tytuły / stanowiska	Prof. zw. dr hab.
Data urodzenia	1 kwietnia 1879
Miejsce urodzenia	Tarnów
Data śmierci	9 lutego 1940
Miejsce śmierci	Sachsenhausen
Dyscyplina/specjalności	matematyka
Pełnione funkcje	Rektor AG (1920–1922)
Wydział	Wydział Górniczy
Odznaczenia i nagrody	Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Funkcje Gdzie od do Dziekan Wydział Górniczy 1919 1920 Rektor AG 1920 1922

Prof. zw. dr hab. Antoni Maria Emilian Hoborski (1879–1940)

Dyscyplina/specjalności: matematyka

Nota biograficzna

Urodził się 1 kwietnia 1879 roku w Tarnowie, zmarł 9 lutego 1940 roku w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Nie wiadomo, gdzie został pochowany.

W 1897 roku ukończył I Gimnazjum w Tarnowie. Studiował matematykę na Uniwersytecie Jagiellońskim (do 1901 roku). Następnie przez 18 lat pracował jako nauczyciel w szkołach średnich, m. in. w Krakowie, Tarnowie i Nowym Sączu. W 1908 roku uzyskał doktorat z filozofii na UJ. W latach 1908-1910 odbył studia uzupełniające w Paryżu i w Getyndze (dzięki stypendium z fundacji Wiktora Osławskiego - via Akademia Umiejętności). W 1911 roku na podstawie rozprawy "O pewnym zastosowaniu zasady najmniejszej wartości" habilitował się na UJ, po czym objął wykłady zlecone tamże.

W 1919 roku powołany na członka Komitetu Organizacyjnego Akademii Górniczej i mianowany profesorem zwyczajnym w Katedrze Matematyki. W czerwcu 1919 roku został wybrany pierwszym dziekanem Wydziału Górniczego, w latach 1920-1922 pierwszym Rektorem AG.

W 1922 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego UJ, a w 1925 roku zaproponowano mu Katedrę Matematyki UJ. Pozostał jednak w Katedrze Matematyki AG do wybuchu drugiej wojny. W 1937 roku założył czasopismo matematyczne „Opuscula Mathematica” i był jego pierwszym redaktorem.

6 listopada 1939 roku w ramach akcji Sonderaktion Krakau został aresztowany i wywieziony do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen. Dla niemłodego już i znajdującego się w nie najlepszej kondycji fizycznej profesora pobyt w warunkach obozowych był pasmem cierpień. Pobyt w obozie znosił z godnością, inicjował dyskusje na tematy matematyczne. Z końcem stycznia 1940 roku doszło w obozie do zamiany jego butów – drewniaków. W ciasnych, brudnych i nabijanych gwoździami drewniakach poranił i odmroził stopy. Po przymusowej amputacji palców wywiązała się gangrena połączona z wysoką gorączką. Niemogącego się poruszać profesora przeniesiono w pierwszych dniach lutego 1940 roku do obozowego szpitala. 8 lutego 1940 roku przyszedł nakaz zwolnienia profesora z obozu. Jednakże jego stan zdrowia był ciężki, nie można było przewieźć go do Krakowa. Zmarł 9 lutego 1940 roku w obozowym szpitalu. Jego symbolicznym grobem jest urna z ziemią z Sachsenhausen wmurowana obok tablicy pamiątkowej na AGH.

Członek honorowy Stowarzyszenia Studentów Akademii Górniczej — SSAG.

Opublikował 66 prac naukowych, w tym siedem skryptów i siedem podręczników (m.in. Matematyka wyższa, Teoria krzywych), z których część to pierwsze w literaturze światowej podręczniki akademickie.

Był członkiem-założycielem Polskiego Towarzystwa Matematycznego.

W 1981 roku poświęcono prof. Antoniemu Hoborskiemu tablicę pamiątkową. Umieszczono ją przed aulą w Gmachu Głównym AGH A-0. Również przed wejściem do auli znajdują się tablice pamiątkowe poświęcone ofiarom II wojny światowej, na których uhonorowany jest też Profesor.

Od 2014 roku organizowane są w AGH Dni Hoborskiego, czyli Święto Nauk Ścisłych. Od 2015 roku wręczana jest nagroda im. prof. Antoniego Hoborskiego - Diamentowa Kula - za całokształt działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej w zakresie chemii, fizyki i matematyki.

Odznaczenia i nagrody

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Medal za Długoletnią Służbę, Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Źródła do biogramu

Książki

• Choczewski B.: Z dziejów Instytutu Matematyki i Wydziału Matematyki Stosowanej Akademii Górniczo-Hutniczej. Kraków 2007, s. 21-116, [foto]
• Ciesielska D., Maligranda L., Zwierzyńska J.: W świątyni nauki, mekce matematyków : studia i badania naukowe polskich matematyków, fizyków i astronomów na Uniwersytecie w Getyndze 1884-1933. Warszawa 2021, s. 294-295, [foto]
• Duda R.: Matematycy XIX i XX wieku związani z Polską. Wrocław 2012, s. 164-166, [foto]
• Konieczna E.: Postaci AGH we wspomnieniach i anegdotach. Kraków 2008, s. 9-12, [foto]
• Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949). Oprac. J. Sulima-Samujłło. Kraków 1979, s. 59
• Materiały Informacyjne [nr 4]. Komisja Propagandowa Komitetu Obchodu 50-lecia AGH. Kraków 1969, s. 78-79
• Mikoś T., Tajduś A., Szumiński A.: Fascynujący świat zabytków podziemnych i naziemnych : górnicy na ratunek najcenniejszych podziemi i miast : 80 lat badań i doświadczeń w zbiorach archiwalnych 100-letniej Katedry Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Kraków 2019, s. 29-95, [foto]
• Non omnis moriar… : groby Rektorów Akademii Górniczej i Akademii Górniczo-Hutniczej. Z. 4 - 2021. Oprac. H. Sieński. Kraków 2021, s. 13-24, [foto]
• Olszewicz B.: Lista strat kultury polskiej (1.IX.1939 – 1.III.1946). Warszawa 1947, s. 89
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1919/20]. Kraków 1919, s. 3
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1920/21]. Kraków 1920, s. 3
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1921/22]. Kraków 1921, s. 3
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1922/23]. Kraków 1922, s. 4-5
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1924/25]. Kraków 1924, s. 6
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1925/26]. Kraków 1925, s. 12
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1929/30]. Kraków 1929, s. 14
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1930/31]. Kraków 1930, s. 13
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1931/32]. Kraków 1931, s. 14
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1932/33]. Kraków 1932, s. 21
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1933/34]. Kraków 1933, s. 21
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1935/36]. Kraków 1935, s. 20-21
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1936/37]. Kraków 1936, s. 23
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1937/38]. Kraków 1937, s. 21-22
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1938/39]. Kraków 1938, s. 24-25
• Słownik biograficzny matematyków polskich. Red. S. Domoradzki, Z. Pawlikowska-Brożek, D. Węglowska. Tarnobrzeg 2003, s. 74-75, [foto]
• Suliga I.: Nie samą nauką AGH żyje ... : rektor prof. Antoni Hoborski (1920-1922). Vivat Akademia : AGH 2021, nr 23, s. 51, [foto]
• Wacławik J.: Kronika Wydziału Górniczego 1919-1999. Kraków 1999, s. 114
• Wielka Księga 85-lecia Akademii Górniczo-Hutniczej. [Oprac.] zespół aut. K. Pikoń (red. naczelny), A. Sokołowska (dyrektor projektu), K. Pikoń. Gliwice 2004, s. 115, [foto]
• Wychowankowie Uniwersytetu Jagiellońskiego - ofiary II wojny światowej /1939-1945/ : biogramy : praca zbiorowa. T. 1. Pod red. J. Pietruszy i A. Wyszyńskiej. Kraków 1995, s. 51
• Wydział Matematyki Stosowanej, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie : 10 lat : materiały jubileuszowe. Red. B. Choczewski. Kraków 2008, s. 53, 56-58, 78
• Wyrok na Uniwersytet Jagielloński 6 listopada 1939. Pod red. L. Hajdukiewicza. Kraków 1989, s. 284-285, [foto]
• Z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1919-1967. Oprac. J. Sulima-Samujłło oraz zespół aut. Kraków 1970, s. 622 (Wydawnictwa Jubileuszowe 1919-1969)
• Życiorysy profesorów i asystentów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie (1919-1964). Red. M. Odlanicki-Poczobutt. Kraków 1965, s. 79-85, [foto] (Zeszyty Naukowe. Akademia Górniczo- Hutnicza w Krakowie ; nr 41, z. spec. 4)

Artykuły

• Aresztowani podczas aktion gegen Universitäts-Professoren 6 listopada 1939 roku : aresztowani naukowcy Wydziału Górniczego Akademii Górniczej. Alma Mater 2019, numer specjalny 212, s. 32, [foto]
• Barcikowska-Chromiec E., Majdak W., Wujek A.: Druga edycja Dni Hoborskiego. Biuletyn AGH 2015, nr 96, s. 15-18, [foto]
• Berbelicki W.: "Otia Litteraria" Leona Wacholza. Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej 1978, R. 28, s. 127-140
• Bolewski A.: Mobilizacja sił naukowych i organizacyjnych przy powstawaniu oraz inauguracji Akademii Górniczej w Krakowie : z kart historii. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1994, nr 5, s. 5-6
• Bolewski A.: Rektorzy Akademii Górniczej w Krakowie. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1994, nr 5, s. 7-10, [foto]
• Brażnikow K., Kud M., Ślizień O.: Święto Nauk Ścisłych w AGH. Biuletyn AGH 2020, nr 153-154, s. 4, [foto]
• Dybiec J.: Studia matematyczne Antoniego Hoborskiego. Zeszyty Naukowe AGH ; nr 935. [Seria] Matematyka, Fizyka, Chemia 1984, z. 57, s. 23-38
• Gołąb S.: Antoni Hoborski, organizator polskiej szkoły geometrycznej. Rocznik Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Seria 2 Wiadomości Matematyczne 1969, T. 12, [nr 1], s. 33-48
• Gołąb-Meyer Z.: Egzamin nauczycielski matematyka Antoniego Hoborskiego. Foton 2014, nr 127, s. 49-53
• Gąsiorowski T.: Przeżyć w Sachsenhausen to za mało : Krakowski Oddział IPN i "Dziennik Polski" przypominają. Dziennik Polski 2010, nr 259 (5 XI 2010), s. A11 [79 rocznica Sonderaktion Krakau]
• Iwańczak W.: Pierwszy rektor AGH. Niedziela 2012, nr 47, s. 20-21, [foto]
• Konieczna E.: Postaci AGH we wspomnieniach i anegdotach : Prof. Antoni Maria Hoborski. Miesiąc w Krakowie 2009, nr 7-8, s. 48-49, [foto]
• Mianowania w Akademji Górniczej w Krakowie. Czasopismo Górniczo-Hutnicze 1919, Z. 5, s. 122
• Pawlikowska-Brożek Z.: Antoni Hoborski (1879-1940) współtwórca i pierwszy rektor AGH. Technologia Kształcenia w Wyższych Szkołach Technicznych 1980, z. 14, s. 129-133
• Poborski J.: Wspomnienia starego inżyniera górniczego z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie : reminiscencje pojubileuszowe... w oczach innych. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1994, nr 8-9, s. 24-26
• Poczet Rektorów AGH : lata [1919-2013] : Antoni Hoborski (1879-1940), 1919/20-1921/22. Biuletyn AGH 2013 wyd. spec. z okazji 100-lecia powołania Akademii Górniczej, s. 14, [foto]
• Rachwał T.: Życie i twórczość Antoniego Hoborskiego. Zeszyty Naukowe AGH ; nr 935. [Seria] Matematyka, Fizyka, Chemia 1984, z. 57, s. 9-22
• Sieński H.: Antoni Hoborski Rektor w latach 1920-1922 : Poczet rektorów Akademii Górniczej i Akademii Górniczo-Hutniczej - część 1. Biuletyn AGH 2020, nr 147, s. 27-31, [foto]
• Sieński H.: Profesor Antoni Hoborski : tablice - pamięć wiecznie żywa - część 12 [właściwie 11]. Biuletyn AGH 2014, nr 76, s. 35-37, [foto]
• Stochel J., Ślizień O.: Falujące rytmy życia. Biuletyn AGH 2019 nr 144, s. 13, [foto]
• Stochel J., Ślizień O., Kud.: Nauki ścisłe celebrowały. Biuletyn AGH 2019 nr 144, s. 11-12, [foto]
• Stochel J., Ślizień O.: Nagrody z okazji Święta Nauk Ścisłych w AGH. Biuletyn AGH 2020, nr 153-154, s. 6, [foto]
• Ślizień O.: Dni prof. Antoniego Hoborskiego za nami. Biuletyn AGH 2021, nr 165, s. 8-9, [foto]
• Ślizień O.: Nagrody z okazji Święta Nauk Ścisłych. Biuletyn AGH 2019 nr 144, s. 4-5, [foto]
• Ślizień O.: 5. Dni Hoborskiego. Vivat Akademia 2018 nr 19 grudzień, s. 12-13, [foto]
• Tomczyk M.: 75. rocznica "Sonderaktion Krakau". Biuletyn AGH 2014, nr 83, s. 8-9, [foto]
• Wieja T.: Nowa siedziba Wydziału Matematyki Stosowanej AGH. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 2001, nr 87, s. 29-31, [foto]
• Wojda A. P.: Otwarcie Pawilonu imienia prof. Antoniego Hoborskiego. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 2000, nr 90, s. 6, 24, [foto]
• Wrzeszcz A.: Dni Hoborskiego. Biuletyn AGH 2016, nr 108, s. 20-23