Jerzy Henryk Litwiniszyn

Jerzy Henryk Litwiniszyn
Nazwisko	Litwiniszyn
Imię / imiona	Jerzy Henryk
Tytuły / stanowiska	Prof. zw. dr hab. inż.
Data urodzenia	2 sierpnia 1914
Miejsce urodzenia	Płoki
Data śmierci	12 czerwca 2000
Miejsce śmierci	Kielce
Dyscyplina/specjalności	mechanika górotworu, aerologia
Pełnione funkcje	Prodziekan Wydziału Górniczego AGH (1952–1954)
Wydział	Wydział Górniczy
Rok przyznania doktoratu h.c. AGH	1979
Powód przyznania doktoratu h.c. AGH	za zasługi dla rozwoju nauk górniczych, a zwłaszcza aerologii górniczej i mechaniki górotworu
Odznaczenia i nagrody	Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Komandorski OOP, Krzyż Kawalerski OOP, Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, inne
Funkcje Gdzie od do Prodziekan Wydział Górniczy 1952 1954

Prof. zw. dr hab. inż. Jerzy Henryk Litwiniszyn (1914–2000)

Specjalność: mechanika górotworu, aerologia

Życiorys

Urodził się 2 sierpnia 1914 r. w Płokach koło Libiąża (inne źródła podają miejscowość Tenczynek koło Krzeszowic). Zmarł 12 czerwca 2000 r. w Kielcach, pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

W latach 1932-1938 studiował w Akademii Górniczej, uzyskując dyplom inżyniera górniczego. Doktoryzował się w 1947 r., a w 1950 r. uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1954 r., a w 1958 r. profesora zwyczajnego.

W 1939 r. podjął pracę w Katedrze Górnictwa I Akademii Górniczej. Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej. Po wkroczeniu Armii Czerwonej dostał się do niewoli sowieckiej, następnie trafił do niewoli niemieckiej, gdzie przebywał najpierw w Stalagu w Neubrandenburgu, a następnie w Oflagu w Woldenbergu.

Po wojnie kontynuował pracę naukową i dydaktyczną na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej w Katedrze Górnictwa i Przeróbki Mechanicznej. Początkowo pracował jako adiunkt w latach 1945–1950, po uzyskaniu habilitacji został mianowany profesorem kontraktowym (1951) i kierownikiem Katedry Hydromechaniki. W 1953 r. objął kierownictwo Zakładu Hydromechaniki, który wchodził w skład Katedry Aerologii i Hydromechaniki Górniczej. W latach 1959–1969 prowadził Katedrę Aerologii i Hydromechaniki Górniczej. Przez wiele lat był przewodniczącym Komitetu Górnictwa PAN, założycielem i dyrektorem Instytutu Mechaniki Górotworu PAN. Piastował wiele odpowiedzialnych funkcji w międzynarodowych organizacjach, radach naukowych, komitetach redakcyjnych czasopism z zakresu górnictwa i mechaniki. W 1987 r. przeszedł na emeryturę.

Opublikował 248 prac z zakresu mechaniki górotworu dotyczących przede wszystkim zjawisk i procesów zachodzących w skałach i w wyrobiskach kopalnianych (wymiana ciepła między skałami a powietrzem i wpływem temperatury skał na temperaturę powietrza kopalnianego, wydzielanie ciepła w wyrobiskach kopalnianych dla oznaczania stanu procesów samozagrzewania węgla, mechanika ośrodka sypkiego). Wypromował 11 doktorów.

Członek Meksykańskiej Akademii Nauk, Austriackiej Akademii Nauk; Profesor honorowy: Uniwersytetu Górnictwa i Technologii w Xuzhou oraz Politechniki w Xiantang. Członek korespondent PAN (od 1956 r.), członek rzeczywisty od 1966 r. W latach 1977– 1989 wiceprezes PAN, a od 1989 r. członek PAU. Doktor honoris causa Akademii Górniczo-Hutniczej (1979) oraz Uniwersytetu Górniczego w Leoben (1990).

Odznaczenia i nagrody

Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Komandorski OOP, Krzyż Kawalerski OOP, Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, inne.

Bibliografia

Książki

• 75 lat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Kraków : Wydawnictwa AGH 1994. [rozdz.] Doktorzy honoris causa s. [4], portr.
• Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja 3. Warszawa 1993. S. 399

Artykuły

• Nauka Polska 1967 nr 2 (68). s. 67–70
• W. Trutwin, Profesor Jerzy Litwiniszyn (1914-2000). "Archives of Mining Sciences", 2005 Vol. 50 special issue. s. 7–15
• Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1994 nr 5. s. 18
• Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1997 nr 42–43. s. 24–26, 35–38

Inne

• http://www.img-pan.krakow.pl/dmdocuments/Jubileusz-IMG%20-%20Litwiniszyn.pdf