Aleksander Wacław Krupkowski

Aleksander Wacław Krupkowski
Nazwisko	Krupkowski
Imię / imiona	Aleksander Wacław
Tytuły / stanowiska	Prof. zw. dr inż.
Tytuły honorowe AGH	Doktor Honoris Causa AGH
Data urodzenia	27 marca 1894
Miejsce urodzenia	Nadarzyn
Data śmierci	1 maja 1978
Miejsce śmierci	Kraków
Dyscyplina/specjalności	przeróbka plastyczna metali, analia techniczna metali, pirometalurgia, fizykochemia metali, podstawy termodynamiki, stopy metali nieżelaznych
Pełnione funkcje	Dziekan Wydziału Hutniczego AG (1936-1939), Dziekan Wydziału Metalurgicznego AG (1945-1947)
Wydział	Wydział Metalurgiczny
Rok przyznania doktoratu h.c. AGH	1964
Powód przyznania doktoratu h.c. AGH	za szczególne zasługi dla rozwoju nauki, kultury i gospodarki narodowej
Odznaczenia i nagrody	Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Order Budowniczych Polski Ludowej, Order Sztandaru Pracy
Funkcje Gdzie od do Dziekan Wydział Hutniczy 1936 1938 Dziekan Wydział Hutniczy 1945 1948

Prof. zw. dr inż. Aleksander Wacław Krupkowski (1894-1978)

Dyscyplina/specjalności: przeróbka plastyczna metali, analia techniczna metali, pirometalurgia, fizykochemia metali, podstawy termodynamiki, stopy metali nieżelaznych

Nota biograficzna

Urodził się 27 marca 1894 roku w Nadarzynie k. Pruszkowa. Zmarł 1 maja 1978 roku w Krakowie, pochowany na Cmentarzu Rakowickim.

Studia metalurgiczne w Instytucie Politechnicznym w Petersburgu (1912-1917), studia uzupełniające w Uniwersytecie w Lejdzie (1927-1928) i w Politechnice Warszawskiej (1928). W wyniku Sonderaktion Krakau był więziony w Krakowie, we Wrocławiu i w Sachsenhausen.

Dr nauk technicznych PW (1928). Początkowo pracował w PW, a od 1923 roku w AG jako adiunkt, następnie po habilitacji prof. nadzw. Od 1930 roku, kierownik Katedry Innych poza Żelazem Metali (1930-1945), profesor zw. (1937), kierownik Katedry Metalurgii Metali Nieżelaznych. Prowadził wykłady z metalurgii metali nieżelaznych w latach 1930-1939 i 1945–1964. Dziekan Wydziału Hutniczego AG (1936-1939), Dziekan Wydziału Metalurgicznego AG (1945-1947).

Pracownik Instytutu Metali Nieżelaznych w Gliwicach, Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN, Przewodniczący Polskiego Komitetu Hutnictwa PAN i innych placówek naukowo-badawczych. Naczelny Redaktor „Archiwum Hutnictwa”.

Opublikował ok. 160 prac z zakresu naprężeń metali (m.in. wyprowadził tzw. wzór Krupkowskiego); wraz z M. Balickim opisał zjawiska zachodzące w procesie rekrystalizacji; sformułował paraboliczne prawo umocnienia metali polikrystalicznych i in. Autor 20 patentów. Twórca największej w Polsce szkoły metalurgicznej, zainicjował współpracę naukową z Institute of Metals, Iron and Steel Institute i Institute of Mining and Metallurgical Engineers w USA.

Członek korespondent ANT (1934), czł. zw. TNW, czł. rzecz. PAN, wiceprezes PAN (1962–1965) i PAU, członek polskich i zagranicznych stowarzyszeń naukowych.

Doktor honoris causa AGH (1964 roku), za szczególne zasługi dla rozwoju nauki, kultury i gospodarki narodowej) oraz Akademii Górniczej we Freibergu (1961).

Jego imieniem nazwano Inst. Podstaw Metalurgii PAN oraz Pawilon A-2.

Odznaczenia i nagrody

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Order Budowniczych Polski Ludowej, Order Sztandaru Pracy I Klasy i II Klasy, Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Za Długoletnią Służbę, Medal Zwycięstwa i Wolności 1945, Medal Honorowy Francuskiego Towarzystwa Metalurgicznego oraz liczne nagrody państwowe i resortowe.

Źródła do biogramu

Książki

• Akademia Nauk Technicznych : 1933-1937. Warszawa 1937, s. 130-131
• Biogramy uczonych polskich : materiały o życiu i działalności członków AU w Krakowie, TNW, PAU, PAN. Cz. 4 : Nauki techniczne. Oprac. A. Śródka, P. Szczawiński. Wrocław 1988, s. 183-189, [foto]
• Encyklopedia Krakowa. Kraków 2000, s. 513
• Księga jubileuszowa dla uczczenia zasług naukowych Aleksandra Krupkowskiego. Red. Z. Było. Warszawa 1965, s. 543
• Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919-1949). Oprac. J. Sulima-Samujłło. Kraków 1979, s. 94
• Materiały Informacyjne [nr 4]. Komisja Propagandowa Komitetu Obchodu 50-lecia AGH. Kraków 1969, s. 97
• Non omnis moriar… : groby profesorów AGH Cmentarz Rakowicki. [Z. 1]. Oprac. H. Sieński. Kraków 2018, s. 53-54, [foto]
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1935/36]. Kraków 1935, s. 25
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1936/37]. Kraków 1936, s. 28
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1937/38]. Kraków 1937, s. 26
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1938/39]. Kraków 1938, s. 29-30
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1946/47]. Kraków 1946, s. 14
• [Skład Osobowy Akademii Górniczej … 1947/48]. Kraków 1947, s. 6
• Słownik biograficzny techników polskich. Z. 9. Red. Z. Skoczyński. Warszawa 1998, s. 66-67
• Słownik polskich pionierów techniki. Pod red. B. Orłowskiego. Katowice 1986, s. 111-112
• Sylwetki zmarłych członków Oddziału Krakowskiego Polskiej Akademii Nauk. [Red. L. Starkel]. Kraków 2002, s. 75-78
• Śródka A.: Uczeni polscy XIX-XX stulecia. T. 2 : H-Ł. Warszawa 1995, s. 357-359, [foto]
• Truszkowski W.: Aleksander Krupkowski : heretyk czy prekursor. Kraków 1998, 60 s.
• Wielka Księga 85-lecia Akademii Górniczo-Hutniczej. [Oprac.] zespół aut. K. Pikoń (red. naczelny), A. Sokołowska (dyrektor projektu), K. Pikoń. Gliwice 2004, s. 179
• Wydział Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej : Wydział Hutniczy (1922-1951), Wydział Metalurgiczny (1951-1993), Wydział Metalurgii i Inżynierii Materiałowej (1993-2005) : jubileusz 90-lecia Wydziału : 1922-2012 [AGH]. Kraków 2012, s. 74-75, [foto]
• Wydział Metalurgii i Inżynierii Materiałowej : informator. [Red. J. Kajtoch]. Kraków 1994, s. 25, [foto]
• Wydział Metalurgii i Inżynierii Materiałowej : jubileusz 75-lecia Wydziału 1922-1997. Kraków 1997, s. 37-38
• Wyrok na Uniwersytet Jagielloński 6 listopada 1939. Pod red. L. Hajdukiewicza. Kraków 1989, s. 288-289, [foto]
• Z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1919-1967. Oprac. J. Sulima-Samujłło oraz zespół aut. Kraków 1970, s. 624 (Wydawnictwa Jubileuszowe 1919-1969)

Artykuły

• Bolewski A.: Osiągnięcia Akademii Górniczej w Krakowie w okresie 1919-1939 : z kart historii. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1994, nr 6-7, s. 5-8
• Dział informacyjny Wydziału Metalurgicznego AGH za okres 50-lecia Wydziału 1922-1972 : VII. Odznaczenia, wyróżnienia i nagrody. Zeszyty Naukowe AGH ; nr 367. [Seria] Metalurgia i Odlewnictwo 1973 z. 51, s. 323
• Iwanciw E.: Aleksander Krupkowski. Nauka Polska 1961, nr 2, s. 99-104
• Iwanciw E.: Działalność naukowa profesora dra inż. Aleksandra Krupkowskiego. Zeszyty Naukowe AGH ; nr 37. [Seria] Metalurgia i Odlewnictwo 1961, z. 7, s. 5-7, [foto]
• Jasieński Z., Wierzbiński S.: Działalność naukowa i dydaktyczna prof. dr. hab. inż. Aleksandra Krupkowskiego. Archiwum Hutnictwa 1978, z. 3, s. 345-354
• Jubileusz pracy naukowej prof. dr. Aleksandra Krupkowskiego. Hutnik 1966, R. 33, nr 7/8, s. 347-348
• Jubileusz współtwórcy nowoczesnego hutnictwa prof. dr. inż. Aleksandra Krupkowskiego. Przegląd Odlewnictwa 1974, nr 6, s. 225, [foto]
• Karwan T.: Życie i działalność profesora dr hab. inż. Aleksandra Krupkowskiego. Rudy i Metale Nieżelazne 1978, nr 10, s. 476-477
• Łuksza J.: 75 lat (1922-1997) Wydziału Metalurgii i Inżynierii Materiałowej Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Metallurgy and Foundry Engineering [wyd. AGH] 1997, Vol. 23, nr 3, s. 379-388
• Nowakowski J., Gądek M.: Wydział Metali Nieżelaznych AGH w 40-lecie działalności. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 2002, nr 106/107, s. 15-16, [foto]
• Prof. dr Aleksander Krupkowski. Normalizacja 1978, nr 8, s. 40 [nekr.]
• Prof. dr h. c. [honoris causa] hab. inż. Aleksander Krupkowski : (1894-1978). Biuletyn Instytutu Metali Nieżelaznych 1978, nr 1, s. 49-52, [foto].
• Ptak W.: Aleksander Krupkowski (1894-1978). Nauka Polska 1978, nr 9, s. 123-128
• Sieński H.: Profesor Aleksander Krupkowski : tablice - pamięć wiecznie żywa - część 10. Biuletyn AGH 2014, nr 75, s. 21-24, [foto]
• Szerłomski J.: Cenniejsze niż złoto... Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 2003, nr 116, s. 18-19, [foto]
• Szerłomski J.: Książka o prof. Aleksandrze Krupkowskim. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1998, nr 58, s. 26
• Tomczyk M.: 75. rocznica "Sonderaktion Krakau". Biuletyn AGH 2014, nr 83, s. 8-9, [foto]
• Truszkowski W.: Aleksander Krupkowski - w stulecie urodzin : (27. III. 1994). Archives of Metallurgy 1994, Vol. 39, iss. 1, s. 5-8
• Wosiek E.: Jubileusz 30-lecia pracy naukowej prof. dra inż. Aleksandra Krupkowskiego. Hutnik 1958, nr 3, s. 129-130
• Wspomnienie o profesorze Aleksandrze Krupkowskim [wspomnienie pośmiertne]. Zeszyty Naukowe AGH ; nr 715. [Seria] Metalurgia i Odlewnictwo 1978 T. 4, z. 3, s. 275-280, [foto]
• Wykaz osób, które otrzymały Doktoraty Honoris Causa Akademii Górniczo-Hutniczej. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1994, nr 5, s. 18

Inne

• [Dyplom nadania DHC AGH] (na podstawie materiałów Archiwum AGH)