Ignacy Malecki

Ignacy Malecki
Nazwisko	Malecki
Imię / imiona	Ignacy
Tytuły / stanowiska	Prof. dr hab.
Data urodzenia	18 listopada 1912
Miejsce urodzenia	Pokiewna
Data śmierci	12 czerwca 2004
Miejsce śmierci	Warszawa
Dyscyplina/specjalności	akustyka, naukoznawstwo
Rok przyznania doktoratu h.c. AGH	1982
Powód przyznania doktoratu h.c. AGH	za zasługi dla rozwoju nauk technicznych, jako twórcy polskiej szkoły naukowej w zakresie akustyki, a zwłaszcza za przyczynienie się do rozwoju wibroakustyki w Akademii Górniczo-Hutniczej
Odznaczenia i nagrody	Krzyż Komandorski z Gwiazdą, Krzyż Komandorski OOP, Krzyż Oficerski OOP, nagrody japońskie, belgijskie i francuskie

Prof. dr hab. Ignacy Malecki (1912–2004)

Specjalność: akustyka, naukoznawstwo

Życiorys

Urodził się 18 listopada 1912 r. w miejscowości Pokiewna na Wileńszczyźnie. Zmarł 12 czerwca 2004 r. w Warszawie, pochowany na starym Cmentarzu Powązkowskim.

W 1935 r. ukończył studia zdobywając stopień inżyniera elektryka w dziedzinie radiotechniki w Oddziale Telekomunikacji Wydziału Elektrycznego Politechniki Warszawskiej. Doktoryzował się 1941 r. na konspiracyjnym Wydziale Architektury PW, stopień naukowy doktora habilitowanego otrzymał w 1943 r., profesora nadzwyczajnego w 1946 r., a zwyczajnego w 1952 r. Profesor Politechniki Gdańskiej w latach 1946–1950 oraz Politechniki Warszawskiej w latach 1950–1974.

Po uzyskaniu dyplomu odbył dodatkowe studia w Instytucie Hertza w Berlinie, następnie w 1936 r. podjął pracę w Biurze Studiów Polskiego Radia w Warszawie, a jego głównym zadaniem było stworzenie od podstaw laboratorium akustycznego. Od czerwca 1938 r. pełnił funkcję kierownika Referatu Technicznego. Równolegle z pracą dla Polskiego Radia, prowadził badania z dziedziny akustyki budowlanej w Zakładzie Badawczym Budownictwa Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. W czasie okupacji podejmował konspiracyjną pracę dydaktyczną i naukową w Politechnice Warszawskiej (1940-1943). Po wojnie wykonywał akustyczne odbudowywanych sal Sejmu i Teatru Narodowego. W latach 1945-1948 pełnił funkcję naczelnego dyrektora Zjednoczenia Energetycznego Okręgu Pomorskiego, a w okresie 1945-1946 obejmował stanowisko stanowisko prezesa Zarządu Oddziału Wybrzeża Morskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Niezależnie od pracy dla elektroenergetyki, wziął udział w reaktywowaniu Politechniki Gdańskiej. W 1946 r. uzyskał nominację na profesora tej Uczelni i zorganizował Katedrę Elektrotechniki Stosowanej i Akustyki, której kierownikiem pozostał do roku 1951. Po powrocie do Warszawy w 1950 r. pełnił funkcję kierownika Katedry Elektroakustyki Politechniki Warszawskiej (do 1967 r.), a następnie Zakładu Elektroakustyki (do 1969 r.). Był prorektorem do Spraw Nauki Politechniki Warszawskiej oraz dziekanem Wydziału Łączności tej Uczelni (1951-1952). Z Politechniką Warszawską, jako pracownik naukowy i wykładowca związany był aż do 1983 r.(1973-1983 pół etatu profesora kontraktowego). W międzyczasie (od 1969 r.) zajmował stanowisko dyrektora Badań Podstawowych UNESCO w Paryżu, które piastował do 1972 r. W latach 1953–1962 i 1973-1982, do roku przejścia na emeryturę, pełnił funkcję dyrektora Instytutu Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk. Był jednym z inicjatorów powstania Europejskiej Federacji Towarzystw Akustycznych i jej wiceprezydentem w latach 1979–1982.

Był jednym z twórców polskiego naukoznawstwa. Pełnił funkcję przewodniczącego Rady Naukowej Centralnego Instytutu Ochrony Pracy (1953-1969), przewodniczącego Sekcji Nauk Technicznych Komitetu Nagród Państwowych (1978-1982) oraz przewodniczącego Rady Naukowo-Technicznej Radia i Telewizji (1982-1988). W latach 1991-2002 był członkiem Rady Międzynarodowego Centrum Biograficznego (IBC–Cambridge).

Publikacje i dokonania

Działalność naukowa obejmowała szereg dziedzin akustyki, teorię drgań oraz naukoznawstwo. Publikacje dotyczyły przede wszystkim: akustyki architektonicznej, akustyki budowlanej, ochrony przed hałasem, elektroakustyki, techniki ultradźwiękowej, akustyki kwantowej oraz emisji akustycznej. Wniósł nieoceniony wkład w rozwój wibroakustyki w Akademii Górniczo-Hutniczej. Przyczynił się do rozwoju silnego ośrodka naukowego, jakim był Instytut Mechaniki i Wibroakustyki AGH. Był inicjatorem szerokiej współpracy z AGH, wielu instytucji w tym również Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN w zakresie drgań mechanicznych i akustyki technicznej. Przez wiele lat (od 1976 r.) był przewodniczącym Rady Naukowej Instytutu Mechaniki i Wibroakustyki AGH.

Dorobek naukowy składa się z przeszło 230 artykułów oraz 11 książek i monografii. Wśród ważniejszych pozycji książkowych wskazać należy: Akustyka budowlana, 1958. Teoria fal i układów akustycznych, 1964. Physical Foundations of Technical Acoustics, 1968. Podstawy teoretyczne akustyki kwantowej, 1972. Współczesna akustyka i jej przedstawienie kwantowe, 1978. Był ponadto promotorem 24 rozpraw doktorskich.

Członkostwa

W Polskiej Akademii Nauk członek korespondent (od 1953), członek rzeczywisty (od 1957), członek Prezydium (1956-1980), zastępca sekretarza naukowego Akademii (1962-1968). Jako członek założyciel Towarzystwa Naukowego Prakseologii, przyczynił się do powstania Komitetu Naukoznawstwa PAN, którego był przewodniczącym w latach 1963-1968 oraz 1973-1989, a od 1990 r. pełnił funkcję honorowego przewodniczącego. Członek zwyczajny Warszawskiego Towarzystwa Naukowego (1984) oraz zagraniczny Nowojorskiej Akademii Nauk.

Wiceprezydent a następnie członek Komitetu Generalnego International Council of Scientific Union ICSU (1962–1968), przewodniczący International Comission on Acoustica ICA (1976–1980). W latach 1966–1972 przewodniczący Kongresów ICA w Tokio i Budapeszcie. Był ponadto członkiem European Acoustics Association EAA i Acoustical Society of America ASA. W 1982 r. otrzymał tytuł Członka Honorowego Federation of Acoustical Societies of Europe FASE, którego był wiceprezydentem w okresie 1978-1982 oraz Towarzystw Akustycznych: Hiszpańskiego (1972), Latynoamerykańskiego (1968) oraz Indyjskiego (1980).

Poza działalnością naukową, zawodową, dydaktyczną i organizacyjną, w latach 1963-1968 był członkiem Stałego Komitetu Konferencji Pugwash – ruchu uczonych i noblistów na rzecz rozbrojenia i pokoju. Był ponadto członkiem Rady Głównej Naczelnej Organizacji Technicznej (1949-1963) oraz zarządu Koła Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych przy PAN (1989-2001).

Odznaczenia i nagrody

Złoty Krzyż Zasługi (1954), Krzyże Orderu Odrodzenia Polski: Oficerski (1957), Kawalerski (1960), Komandorski (1969), Komandorski z Gwiazdą (1983). Otrzymał ponadto Order Sztandaru pracy I i II klasy, Order Cyryla i Metodego (Bułgaria), Komandorię Orderu Palmy Akademickie Premiera Francji (1983) oraz medal Transenster – za dorobek naukowy i techniczny (Belgia, 1969). Złote odznaki: Stowarzyszenia Elektryków Polskich (1959), Naczelnej Organizacji Technicznej (1966) i Politechniki Warszawskiej (1978).

Laureat wielu nagród i wyróżnień polskich oraz zagranicznych m.in.: indywidualna Nagroda Państwowa III stopnia (1953), zespołowa II stopnia (1968), dyplomy Międzynarodowych Towarzystw Badań Nieniszczących – NDT (Tokio 1960, Montreal 1967), Dyplom Honorowy Międzynarodowego Instytutu Akustyki i Drgań – IIAV (USA, Auburn University 2003).

Tytuły doktora honoris causa: Uniwersytetu Technicznego w Budapeszcie (1965), Akademii Górniczo - Hutniczej w Krakowie (1982) oraz Politechniki Gdańskiej (2002).

Bibliografia

Książki

• Engel Z., Katedra Mechaniki i wibroakustyki Akademii Górniczo-Hutniczej. Tradycja - historia - działalność. Radom : Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji - PIB, 2008, s. 78.
• Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja 2. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1989, s. 786.
• Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny. T. 3, M-R. Red. t.: M. Halawa. Warszawa: Ośrodek Przetwarzania Informacji, 2000, 61–62.

Artykuły

• Doktorzy honoris causa wypromowani przez Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH. - 2002, nr 108, s. 10.
• Engel Z. W., Profesor Ignacy Malecki - wspomnienie. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH. - 2004, nr 132/133, s. 19–20.

Inne

• Materiały pochodzące ze zbiorów Muzeum Historii AGH.
• Ranachowski P., Rajmund F., Etienne J., Spojrzenie na życie i twórczość wybitnego polskiego akustyka XX wieku Profesora Ignacego Maleckiego z okazji setnej rocznicy urodzin

[online]. Dostępny w Internecie: http://ogpta.polsl.pl/assets/OGPT-Artykuly/Nowe-spojrzenie-ilustrowany.pdf [2014-07-08-2014].