Stanisław Skarbiński

Stanisław Skarbiński
Nazwisko	Skarbiński
Imię / imiona	Stanisław
Tytuły / stanowiska	Inż.
Data urodzenia	21 września 1856
Miejsce urodzenia	Kraków
Data śmierci	2 maja 1925
Miejsce śmierci	Grodziec
Dyscyplina/specjalności	przemysłowiec, działacz gospodarczy i społeczny
Pełnione funkcje	współzałożyciel Akademii Górniczej w Krakowie
Rok przyznania doktoratu h.c. AGH	1923
Powód przyznania doktoratu h.c. AGH	za wybitną działalność techniczną i organizacyjną w rozwoju rodzimego przemysłu górniczego
Odznaczenia i nagrody	Kawaler Krzyża Komandorskiego Orderu Polonia Restituta

Inż. Stanisław Skarbiński (1856–1925)

Dyscyplina/specjalności: przemysłowiec, działacz gospodarczy i społeczny

Nota biograficzna

Urodził się 21 września 1856 roku w Krakowie, zmarł 2 maja 1925 roku w Grodźcu. Pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Po ukończeniu szkół średnich w Krakowie wstąpił na Politechnikę Wiedeńską, którą ukończył w 1878 roku jako inżynier-technolog. W tej specjalności rozpoczął pracę w warszawskiej Fabryce Maszyn „Orthwein, Karasiński i S-ka”. Od 1880 do 1899 roku pracował jako naczelny dyrektor Fabryki „Portland-Cement” w Grodźcu w Zagłębiu Dąbrowskim. W 1899 roku zorganizował Grodzieckie Towarzystwo Kopalń Węgla i Zakładów Przemysłowych Spółka Akcyjna, które zbudowało kopalnię węgla „Grodziec II”. Był aż do śmierci dyrektorem zarządzającym tym przedsiębiorstwem.

Dużą aktywność rozwinął w Radzie Zjazdów Przemysłowców Górniczych i Hutniczych Królestwa Polskiego, najpierw jako członek (1910), wiceprezes (1914), a później prezes (od 1915). Na stanowisku prezesa zdołał obronić i utrzymać jedność Rady Zjazdów mimo podziału Zagłębia na dwie okupacje niemiecką i austriacką.

W czasie I wojny światowej był prezesem Rady Okręgowej Władz Obywatelskich. W latach 1914–1918 był prezesem Stowarzyszenia Techników w Sosnowcu. Współorganizował Związek Górników i Hutników Polskich w 1918 roku. Od 1919 roku był wiceprzewodniczącym Centralnego Związku Polskiego Przemysłu Górnictwa, Handlu i Finansów „Lewiatan”.

Był współzałożycielem Akademii Górniczej w Krakowie; dzięki jego inicjatywie i zabiegom Rada Zjazdów Przemysłowców Górniczych i Hutniczych Królestwa Polskiego w grudniu 1919 roku ustanowiła fundusz pomocy materialnej dla studentów Akademii Górniczej w Krakowie, a w latach 1922–1925 spowodowała opodatkowanie wszystkich kopalń na budowę domu profesorskiego oraz laboratorium maszynowego uczelni. Był inicjatorem i częściowym fundatorem bursy dla młodzieży studiującej, mieszczącej się przy ulicy Gramatyka 10, co upamiętnia tablica w holu budynku bursy z roku 1931. Był honorowym członkiem Stowarzyszenia Studentów Akademii Górniczej „Sokół”. Doktor honoris causa Akademii Górniczej w Krakowie 1923 "za wybitną działalność techniczną i organizacyjną w rozwoju rodzimego przemysłu górniczego".

Autor rozprawy pt. „Uwagi o przedwojennych i obecnych warunkach pracy na większych kopalniach węgla kamiennego w Zagłębiu Dąbrowskim”, opublikowanej w Przeglądzie Górniczo-Hutniczym w roku 1921, nr 8.

Odznaczenia i nagrody

Kawaler Krzyża Komandorskiego Orderu Polonia Restituta

Bibliografia

Książki

• Kowalczuk J.: Lwów i lwowianie : pamiętniki, wspomnienia, relacje. Cz. 3. Kraków 2011, s. 409-410
• Materiały Informacyjne [nr 4]. Komisja Propagandowa Komitetu Obchodu 50-lecia AGH]. Kraków 1969, s. 93-107
• Polski Słownik Biograficzny. T. 38/1, z. 156 : Skarbek Aleksander - Skimborowicz Hipolit. Warszawa ; Kraków 1997, s. 31-33
• Z dziejów Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie w latach 1919-1967. Oprac. J. Sulima-Samujłło oraz zespół aut. Kraków 1970, s. 8, 48, 50, 55, 74, 587, 628 (Wydawnictwa Jubileuszowe 1919-1969)

Artykuły

• Ciepiela B.: Pamięć o Skarbińskich. Przegląd Górniczy 2015, T. 71, nr 4, s. 104
• Jaros J.: Salamandra - pamięci kolegów górników (7) : Skarbiński Stanisław. Przegląd Górniczy 1992, T. 48, nr 12, s. 23
• Starościak D.: Inżynierowie z rodziny Skarbińskich. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 2012, R. 57, nr 2, s. 147-179, [foto]
• Wykaz osób, które otrzymały Doktoraty Honoris Causa Akademii Górniczo-Hutniczej. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1994, nr 5, s. 18

Inne

• Dyplom nadania DHC AGH (materiały Muzeum AGH)