Jusuf Mamedalijew

Jusuf Mamedalijew
Nazwisko	Mamedalijew
Imię / imiona	Jusuf
Data urodzenia	31 grudnia 1905
Miejsce urodzenia	Ordubad
Data śmierci	15 grudnia 1961
Miejsce śmierci	Baku
Dyscyplina/specjalności	chemia, ropa naftowa, gaz ziemny

Jusuf Mamedalijew biogram będzie uzupełniony

Dyscyplina/specjalności:chemia, ropa naftowa, gaz ziemny

Nota biograficzna

Urodził się 31 grudnia 1905 roku w Ordubadzie w Azerbejdżanie. Zmarł 15 grudnia 1961 roku w Baku i tam też został pochowany.

W Ordubadzie ukończył szkołę średnią i w 1923 roku rozpoczął naukę w Wyższym Instytucie Pedagogicznym w Baku, który ukończył w 1926 roku. W tym samym roku rozpoczął pracę zawodową. Przez 3 lata był nauczycielem w Azerbejdżańskiej Szkole Techniczno-Pedagogicznej i na Wydziale Robotniczym w Irvanie.

W 1929 roku rozpoczął kolejne studia. Został przyjęty na drugi rok na Wydziale Chemicznym Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego, który ukończył w 1932 roku. Po zakończeniu edukacji pracował w fabryce chemicznej nr 1 Moskwie. Następnie został przeniesiony do Azerbejdżanu, gdzie początkowo kierował Katedrą Chemii Organicznej w Instytucie Rolnictwa Azerbejdżanu. W latach 1933-1945 pracował w Azerbejdżańskim Instytucie Badań Naftowych w Baku, gdzie został kierownikiem laboratorium. W 1933 roku otrzymał tytuł kandydat chemii, będący odpowiednikiem doktoratu, bez obrony pracy doktorskiej. W 1942 roku został doktorem chemii, a w 1943 roku uzyskał tytuł profesora. W pracy tej przeszedł wszystkie szczeble kariery naukowej, kolejno zajmując stanowisko profesora nadzwyczajnego, profesora, szefa Katedry i w latach 1954-1958 rektora. Podczas II wojny światowej opracował metodę syntezy izopropylobenzenu przez alkilowanie benzenem propylenowym, co pomogło zapewnić wysokooktanowe paliwo dla lotnictwa.

W 1945 roku została założona Akademia Nauk Azerbejdżańskiej SRR i Mamedalijew był jednym z 15 znanych ludzi, założycielem Akademii i pierwszym akademikiem w Azerbejdżanie.

W 1946 roku otrzymał nominację do pracy w Ministerstwie Przemysłu Naftowego ZSRR, gdzie został przewodniczącym rady naukowo-technicznej ministerstwa. W latach 1951-1954 był akademikiem-sekretarzem Akademii Nauk Azerbejdżańskiej SSR Wydziału Fizyki, Chemii i Ropy Naftowej. W latach 1947-1951 i 1958-1961 był prezesem Akademii Nauk Azerbejdżańskiej SRR. Z Jego inicjatywy powstał w Baku Instytut Procesów Petrochemicznych. W 1959 roku utworzono filię Instytutu w Sumgaicie, który w 1992 roku został przekształcony w Państwowy Uniwersytet w Sumgaicie. W latach 1954–1958 był rektorem Azerbejdżańskiego Uniwersytetu Państwowego. W 1958 roku został wybrany członkiem Akademii Nauk Azerbejdżańskiej SRR.

Jego główne prace naukowe związane są z procesem katalitycznym ropy naftowej i gazu ziemnego. On położył podwaliny pod chemię naftową w Azerbejdżanie. Zaproponował nowe metody chlorowania i bromowanie różnych węglowodorów z udziałem katalizatorów, a zwłaszcza opracował sposoby otrzymywania czterochlorku węgla, chlorometanu, dichlorometanu i innych cennych produktów za pomocą chlorowania metanu, początkowo w stacjonarnym katalizatorze, a następnie w gorącej warstwie. Badania w dziedzinie katalitycznego alkilowania węglowodorów aromatycznych, parafinowych, naftenowych za pomocą nienasyconych węglowodorów umożliwiły syntezę składników paliwa lotniczego na skalę przemysłową. Główne prace w zakresie aromatyzacji katalitycznej frakcji benzynowej oleju zostały wykonane w Baku. Badania aromatycznych, parafinowych i cykloparafinowych węglowodorów z nienasyconymi węglowodorami w katalitycznej alkilacji pozwoliły na syntezę wysokiej jakości składników paliw lotniczych. Wielokrotnie swoją wiedzą dzielił się z innymi podczas wszelkiego rodzaju szkoleń, podkreślając, że wszelkie osiągnięcia są możliwe dzięki wysoko wykwalifikowanemu personelowi. Wielokrotnie reprezentował Azerbejdżan na kongresach, zjazdach i sympozjach odbywających się w ZSRR, USA, Włoszech, Francji, Anglii, Węgrzech i Polsce, gdzie zawsze na najwyższym poziomie reprezentował swoje dokonania. W 1958 roku w pobliżu Obserwatorium Astrofizycznego Shamakhi zostało założone miasteczko i nazwane na Jego cześć. Opublikował ponad 200 prac naukowych i 6 monografii. Jego liczne osiągnięcia naukowe spowodowały, że został nagrodzony wieloma nagrodami państwowymi, najwyższa z nich to Order Lenina i został wręczony podczas II wojny światowej za aktywną pracę na rzecz wspierania frontu ważnymi produktami petrochemicznymi. Otrzymał też Order Chwały również za zasługi dla produkcji zbrojeniowej oraz Order Czerwonego Sztandaru Pracy oraz wieloma innymi odznaczeniami, w tym Nagrodą Stalina. Był też członkiem Rady Najwyższej Związku Radzieckiego. Podobno w 1957 roku była też rozważana sprawa zgłoszenia Jego dokonań do Nagrody Nobla, jednakże na przeszkodzie stanęło to, iż te prace to tajemnica państwowa i tajemnica wojskowa. Jusuf Mamedalijew zmarł 15 grudnia 1961 roku w Baku i został pochowany w Alei Zasłużonych cmentarza w Baku. W 90-tą rocznicę urodzin w Azerbejdżanie wydany został znaczek okolicznościowy z Jego portretem.

Źródła do biogramu

Książki

• Mamedaliev J.G.: izbrannye proizvedenia. V trech tomach. Baku, 1964. T. 1, s. 5-11, [foto]

Artykuły

• Foryś M.: Wizyta Rektora AGH w Azerbejdżanie. Biuletyn AGH 2014, nr 80-81, s. 17-18, [foto]
• Sieński H.: Jusuf Mamedalijew : tablice - pamięć wiecznie żywa - część 75. Biuletyn AGH 2020, nr 146, s. 23-25, [foto]
• Wrzoszczyk K.: Tablica pamiątkowa poświecona Jusufowi Mamedalijewowi. Biuletyn AGH 2019, nr 136, s. 27, [foto]

Inne

• Yusif Mammadaliyev [online] [przeglądany 3.02. 2020]. Dostępny w:https://en.wikipedia.org/wiki/Yusif_Mammadaliyev

stan na dzień 2.03.2020