Jerzy Henryk Litwiniszyn
| Jerzy Henryk Litwiniszyn | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nazwisko | Litwiniszyn | ||||||||
| Imię / imiona | Jerzy Henryk | ||||||||
| Tytuły / stanowiska | Prof. zw. dr hab. inż. | ||||||||
| Data urodzenia | 2 sierpnia 1914 | ||||||||
| Miejsce urodzenia | Płoki | ||||||||
| Data śmierci | 12 czerwca 2000 | ||||||||
| Miejsce śmierci | Kielce | ||||||||
| Dyscyplina/specjalności | mechanika górotworu, aerologia | ||||||||
| Pełnione funkcje | Prodziekan Wydziału Górniczego AGH (1952–1954) | ||||||||
| Wydział | Wydział Górniczy | ||||||||
| Rok przyznania doktoratu h.c. AGH | 1979 | ||||||||
| Powód przyznania doktoratu h.c. AGH | za zasługi dla rozwoju nauk górniczych, a zwłaszcza aerologii górniczej i mechaniki górotworu | ||||||||
| Odznaczenia i nagrody | Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Komandorski OOP, Krzyż Kawalerski OOP, Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, inne | ||||||||
| |||||||||
Prof. zw. dr hab. inż. Jerzy Henryk Litwiniszyn (1914–2000)
Specjalność: mechanika górotworu, aerologia
Życiorys
Urodził się 2 sierpnia 1914 r. w Płokach koło Libiąża (inne źródła podają miejscowość Tenczynek koło Krzeszowic). Zmarł 12 czerwca 2000 r. w Kielcach, pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
W latach 1932-1938 studiował w Akademii Górniczej, uzyskując dyplom inżyniera górniczego. Doktoryzował się w 1947 r., a w 1950 r. uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1954 r., a w 1958 r. profesora zwyczajnego.
W 1939 r. podjął pracę w Katedrze Górnictwa I Akademii Górniczej. Po wybuchu II wojny światowej brał udział w kampanii wrześniowej. Po wkroczeniu Armii Czerwonej dostał się do niewoli sowieckiej, następnie trafił do niewoli niemieckiej, gdzie przebywał najpierw w Stalagu w Neubrandenburgu, a następnie w Oflagu w Woldenbergu.
Po wojnie kontynuował pracę naukową i dydaktyczną na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej w Katedrze Górnictwa i Przeróbki Mechanicznej. Początkowo pracował jako adiunkt w latach 1945–1950, po uzyskaniu habilitacji został mianowany profesorem kontraktowym (1951) i kierownikiem Katedry Hydromechaniki. W 1953 r. objął kierownictwo Zakładu Hydromechaniki, który wchodził w skład Katedry Aerologii i Hydromechaniki Górniczej. W latach 1959–1969 prowadził Katedrę Aerologii i Hydromechaniki Górniczej. Przez wiele lat był przewodniczącym Komitetu Górnictwa PAN, założycielem i dyrektorem Instytutu Mechaniki Górotworu PAN. Piastował wiele odpowiedzialnych funkcji w międzynarodowych organizacjach, radach naukowych, komitetach redakcyjnych czasopism z zakresu górnictwa i mechaniki. W 1987 r. przeszedł na emeryturę.
Opublikował 248 prac z zakresu mechaniki górotworu dotyczących przede wszystkim zjawisk i procesów zachodzących w skałach i w wyrobiskach kopalnianych (wymiana ciepła między skałami a powietrzem i wpływem temperatury skał na temperaturę powietrza kopalnianego, wydzielanie ciepła w wyrobiskach kopalnianych dla oznaczania stanu procesów samozagrzewania węgla, mechanika ośrodka sypkiego). Wypromował 11 doktorów.
Członek Meksykańskiej Akademii Nauk, Austriackiej Akademii Nauk; Profesor honorowy: Uniwersytetu Górnictwa i Technologii w Xuzhou oraz Politechniki w Xiantang. Członek korespondent PAN (od 1956 r.), członek rzeczywisty od 1966 r. W latach 1977– 1989 wiceprezes PAN, a od 1989 r. członek PAU.
Doktor honoris causa Akademii Górniczo-Hutniczej (1979) oraz Uniwersytetu Górniczego w Leoben (1990).
Odznaczenia i nagrody
Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Komandorski OOP, Krzyż Kawalerski OOP, Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, inne.
Bibliografia
Książki
- 75 lat Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. Kraków : Wydawnictwa AGH 1994. [rozdz.] Doktorzy honoris causa s. [4], portr.
- Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja 3. Warszawa 1993. S. 399
Artykuły
- Nauka Polska 1967 nr 2 (68). s. 67–70
- W. Trutwin, Profesor Jerzy Litwiniszyn (1914-2000). "Archives of Mining Sciences", 2005 Vol. 50 special issue. s. 7–15
- Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1994 nr 5. s. 18
- Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1997 nr 42–43. s. 24–26, 35–38