Stanisław Zbigniew Stopa

Stanisław Zbigniew Stopa
Nazwisko	Stopa
Imię / imiona	Stanisław
Tytuły / stanowiska	Prof. zw. dr inż.
Data urodzenia	10 sierpnia 1914
Miejsce urodzenia	Nowy Sącz
Data śmierci	21 listopada 1997
Dyscyplina/specjalności	geologia, geologia złóż kopalin
Pełnione funkcje	Prodziekan Wydziału Geologiczno-Poszukiwawczego (1958–1960), (1962–1964)
Wydział	Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska ;
Odznaczenia i nagrody	Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski OOP, Krzyż Oficerski OOP

Prof. zw. dr inż. Stanisław Zbigniew Stopa (1914–1997)

Specjalność: geologia, geologia złóż kopalin

Życiorys

Urodził się 10 sierpnia 1914 roku w Nowym Sączu. Zmarł 21 listopada 1997 roku. Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Ukończył studia na Wydziale Górniczym Akademii Górniczej w Krakowie. Absolutorium uzyskał w 1935 roku, a dyplom mgr inż. górniczego w 1945 roku. Pracę doktorską obronił w 1951 roku. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1963 roku, a tytuł profesora zwyczajnego w 1974 roku.

Pracę zawodową rozpoczął w Akademii Górniczej w 1934 roku, będąc jeszcze studentem IV roku, jako zastępca asystenta, a po kilku miesiącach na stanowisku asystenta, na którym pozostał do wybuchu wojny. W okresie okupacji pracował w różnych przedsiębiorstwach w Krakowie. Po wyzwoleniu Krakowa, w 1945 roku, powrócił na stanowisko asystenta w Katedrze Paleontologii. W 1946 roku został nominowany na adiunkta i podjął wykłady z paleobotaniki na Wydziale Geologiczno-Mierniczym. W latach 1948–1949 odbywał studia specjalistyczne (geologia węgla i paleontologia) w Instytucie Węglowym w Lille i Szkole Górniczej w Paryżu oraz w Muzeum Przyrodniczym w Brukseli. Był kierownikiem Zakładu Geologii Złóż Węgla w Katedrze Złóż Węgla AGH w latach 1953–1959, zastępcą profesora (1953–1954), docentem (1954–1963), dwukrotnie prodziekanem Wydziału (1958–1960, 1962–1964), kierownikiem Katedry Złóż Węgli (1959–1969), a po reorganizacji Wydziału Geologiczno-Poszukiwawczego, w 1969 roku, kierownikiem Zakładu Złóż Węgla Kamiennego. Funkcję tę pełnił do emerytury, na którą przeszedł w 1984 roku.

W latach 1936–1939 i 1945–1963 był współpracownikiem naukowym Instytutu Geologicznego w Warszawie, a w latach 1950–1952 zastępcą kierownika działu geologicznego Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach i wykładowcą geologii historycznej i paleontologii na Wydziale Górniczym Politechniki Śląskiej.

Działalność naukowa Stanisława Stopy dotyczyła wielu kierunków. Początkowo prowadził badania głównie paleobotaniczne i fitostratygraficzne utworów westfalu i górnego marmuru w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. W latach późniejszych bardzo rozszerzył się wachlarz zaintersowań badawczych. W zakresie badań stratygraficznych i surowcowo-geologicznych opracował profil warstw porębskich i zbadał pod względem geologicznym poziom iłu montmorylonitowego w okolicach Bytomia. Innym zagadnieniem, które kilkakrotnie podejmował był problem wyrzutów gazów i skał w Dolnośląskim Zagłębiu Węglowym. Studiował budowę geologiczną różnych rejonow GZW, w wyniku czego powstały opracowania tektoniczne obszaru Zabrze-Chorzów-Bytom. Geneza węgla i klasyfikacja formacji węglonośnych to tematy, które stale były przedmiotem jego zainteresowania. Długoletnie studia na ten temat doprowadziły do powstania oryginalnej antrakogenetycznej klasyfikacji formacji węglonośnych. W zakresie prac o charakterze metodycznym prowadził studia na temat identyfikacji pokładów węgla.

Wielokrotnie prezentował swoje osiągnięcia badawczo-naukowe za granicą. Wygłosił szereg referatów na międzynarodowych kongresach geologicznych i zagranicznych konferencjach naukowych oraz w trakcie wizyt składanych w różnych ośrodkach naukowych Europy. Na IV Międzynarodowym Kongresie Geologii i Stratygrafii w Heerlen złożył propozycję, aby termin Sylezjan wprowadzić jako nazwę dla europejskiego podsystemu karbońskiego, co zostało zaakceptowane przez komisję międzynarodową.

Członek komisji rekrutacyjnej na Wydziale Geologiczno-Poszukiwawczym (przewodniczący i wiceprzewodniczący), komisji senackich i rektorskich, członek komitetów 40- i 50-lecia istnienia AGH i wielu innych. Przez wiele lat pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Nauk Geologicznych Oddziału PAN w Krakowie.

Był bardzo czynnym organizatorem życia społecznego i ruchu związkowego, przewodniczącym Naukowego Koła Górników (1936–1939), organizatorem i sekretarzem Komitetu Oganizacyjnego Stowarzyszenia Wychowanków AGH w Krakowie (1945–1948), wiceprzewodniczącym Zarządu SW AGH (1953–1973). W dowód zasług dla Stowarzyszenia oraz dla nauki i przemysłu górniczego został wybrany w 1968 roku honorowym członkiem SW AGH. Od 1946 roku pracował w ruchu związkowym, głównie w Krakowie, a w latach 1950–1952 także w Katowicach. Brał udział w organizowaniu Związku Zawodowego Pracowników Wyższych Uczelni w Krakowie, pełnił funkcję sekretarza pierwszego zarządu organizacji związkowej ZNP na AGH, był członkiem SITG-NOT i wieloletnim przewodniczącym Komisji Rewizyjnej przy Zarządzie Okręgu Krakowskiego SITG.

Autor ponad 70 monografii, artykułów naukowych, komunikatów. Autor obszernego skryptu na temat torfów i torfowisk oraz obszernego rozdziału na temat karbonu do słownika stratygraficznego. Promotor kilkuset prac magisterskich, kilkunastu prac doktorskich (w kraju i za granicą) oraz kilku prac habilitacyjnych.

Był znakomitym dydaktykiem. Doskonale oczytany w bieżącej literaturze geologicznej przekazywał słuchaczom — studentom, uczestnikom seminariów i sympozjów, starannie opracowany, jasny i przemyślany wykład uzwględniający aktualny stan wiedzy poszerzony o wyniki własnych badań geologicznych, których rozległość tematyczna była cechą charakteryzującą Profesora. Jedną z form ilustracji wykładów były organizowane przez Profesora wycieczki geologiczne dla studentów, w celu poznania polskich i zagranicznych złóż węgla.

Odznaczenia i nagrody

Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski OOP, Krzyż Oficerski OOP, Medal KEN, wiele nagród rektora, nagroda zbiorowa Ministra Górnictwa i Energetyki, szereg odznak honorowych i dyplomów, m.in. srebrna i złota odznaka honorowa NOT i odznaka honorowa Krakowskiego Oddziału SITG

Bibliografia

Źródło:

Księga wychowanków i wychowawców Akademii Górniczej w Krakowie (1919–1949). S. 175–176
Annales Societatis Geologorum Poloniae 1998 vol. 68 no. 4. s. 297–298, portr.
Informator nauki polskiej 2003. T. 4B : Ludzie nauki P–Ż. Warszawa 2003. S. 957