Andrzej Władysław Oleś
| Andrzej Władysław Oleś | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nazwisko | Oleś | ||||||||
| Imię / imiona | Andrzej Władysław | ||||||||
| Tytuły / stanowiska | Prof. zw. dr hab. | ||||||||
| Data urodzenia | 15 października 1923 | ||||||||
| Miejsce urodzenia | Kraków | ||||||||
| Data śmierci | 18 stycznia 2014 | ||||||||
| Dyscyplina/specjalności | fizyka | ||||||||
| Pełnione funkcje | Prorektor ds. Nauki AGH (1981–1984) | ||||||||
| Wydział | Wydział Fizyki i Techniki Jądrowej | ||||||||
| Rok przyznania doktoratu h.c. AGH | 1995 | ||||||||
| Powód przyznania doktoratu h.c. AGH | za wybitne osiągnięcia w dziedzinie fizyki, zwłaszcza za stworzenie szkoły fizyki ciała stałego, twórczy wkład w rozwój metod badawczych w tej specjalności i wyjątkowe zaangażowanie w kształcenie młodych fizyków, w uznaniu zasług dla Akademii Górniczo-Hutniczej i Wydziału Fizyki i Techniki Jądrowej | ||||||||
| Odznaczenia i nagrody | Krzyż Kawalerski OOP, Złoty Krzyż Zasługi, Nagroda Państw. Rady ds. Pokojowego Wykorzystania Energii Jądrowej | ||||||||
| |||||||||
Prof. zw. dr hab. Andrzej Władysław Oleś (1923–2014)
Specjalność: fizyka
Życiorys
Urodził się w Krakowie 15 października 1923 roku. Zmarł 18 stycznia 2014. Pochowany w Krakowie na Cmentarzu Salwatorskim.
Szkołę podstawową — tzw. ćwiczeniówkę skończył w Krakowie. Rodzina przeniosła się w 1936 roku do Kielc, gdzie chodził trzy lata do gimnazjum im. Jana Śniadeckiego. Następnie, z powodu wybuchu wojny, uczęszczał na tajne komplety gimnazjalne. Niedobór nauczycieli sprawił, iż fizykę prowadziła nauczycielka biologii, która fizyki raczej nie znała. Na ochotnika opracowywał kolejne zagadnienia z fizyki, by następnie je referować i wyjaśniać kolegom. To właśnie wtedy (jak sam mówi) rozmiłował się w fizyce. Dodatkowo, oprócz materiału licealnego poznawanego na tajnych kompletach uczył się języka francuskiego oraz łaciny. Złożył konspiracyjną maturę oraz zaczął działać w AK. Poszukując sensu życia podjął studia na tajnych kompletach filozofii na UJ. Do Krakowa jeździł na soboty i niedziele. W tygodniu pracował w Fabryce Marmurów, a kiedy pojawiła się w Kielcach możliwość uczęszczania na popołudniowe tajne zajęcia z matematyki wyższej z prof. Jerzym Pniewskim natychmiast zaczął z nich korzystać. Ofensywa radziecka zaskoczyła go w Krakowie, więc został zmuszony (względy działalności w AK) do powrotu do Kielc na piechotę. Kiedy doszły do Kielc wieści o naborze na UJ, drogę tę przeszedł jeszcze raz.
Studiował na dwóch fakultetach Uniwersytetu Jagiellońskiego, filozofię ścisłą i fizykę.
Doktorat (1960), habilitacja (1967), prof. nadzw. (1974), prof. zw. (1984).
Od 1945 r. pracował jako asystent wolontariusz w Katedrze Filozofii UJ.
W 1948 r. podjął pracę w Akademii Górniczej w Zakładzie Fizyki II na Wydziale Górniczymi i otrzymał etat młodszego asystenta. Po habilitacji został mianowany Kierownikiem Zakładu Fizyki Fazy Skondensowanej, a cztery lata później został wicedyrektorem ds. dydaktycznych Instytutu Fizyki i Techniki Jądrowej. W latach 1981-1984 był prorektorem AGH ds. nauki.
Autor 26 prac z dziedziny fizyki jądrowej oraz 65 z fizyki ciała stałego, opublikowanych w czasopismach krajowych i zagranicznych. Wykształcił 19 doktorów.
Członek oraz wiceprezes (przez trzy kadencje) Polskiego Towarzystwa Fizycznego PTF, a także członek Action Committee of Applied Physics and Physics in Industry of the European Physical Society ACAPPY. Organizator konferencji krajowych i międzynarowych, m.in. „Fizyka dla przemysłu” oraz „Physics for Industry, Industry for Physics”.
Członek korespondent PAU od 1999 r. Doktor honoris causa AGH 1995.
Odznaczenia i nagrody
Krzyż Kawalerski OOP, Złoty Krzyż Zasługi, Medal KEN, prestiżowa nagroda Senatu AGH im. Prof. Taklińskiego, Nagroda Państw. Rady ds. Pokojowego Wykorzystania Energii Jądrowej i inne nagrody państwowe i resortowe
Bibliografia
Książki
- Kto jest kim w Polsce : informator biograficzny / red. Lubomir Mackiewicz, Anna Żołna. - Ed. 3. - Warszawa : Wydawnictwo Interpress, 1993. - s. 514
- Współcześni uczeni polscy : słownik biograficzny. T. 5 : Suplement A - Ż / red. nauk. Janusz Kapuścik. - Warszawa : Ośrodek Przetwarzania Informacji, 2006. - s. 610-611, portr.
Artykuły
- Łużny Wojciech: Jubileusz Profesora Andrzeja Olesia // Biuletyn AGH : magazyn informacyjny Akademii Górniczo-Hutniczej. - 2008, nr 11, s. 14, 32, fot.
- Oleś Andrzej: Andrzej Oleś - moje drogi... / fot. Jacek Tarasiuk // Biuletyn AGH : magazyn informacyjny Akademii Górniczo-Hutniczej. - 2008, nr 11, s. 14-17, fot.
- Prof. dr hab. Andrzej Oleś [nekr.] Dziennik Polski 2014, nr 16 (21 I 2014), s. A9 [nekrologi]
- Prof. dr hab. Andrzej Oleś [nekr.] Dziennik Polski 2014, nr 17 (22 I 2014), s. A11 [nekrologi]
- [Prof. dr hab. Andrzej Oleś, nekr.] Dziennik Polski 2014, nr 18 (23 I 2014), s. A10 [nekrologi]
- Wierzbanowski Krzysztof: Nadanie sali wykładowej imienia Profesora Andrzeja Olesia // Biuletyn AGH : magazyn informacyjny Akademii Górniczo-Hutniczej. - 2014, nr 78-79, s. 13-15, fot., portr.
- Wybitny uczony, niezwykły fizyk : doktorat honoris causa prof. Andrzeja Olesia /fot. arch. ; Roman Wawszczak // Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH. - 1995, nr 22, s. 12-13, 2 s. okł., il.