Kazimierz Franciszek Jeleń

Kazimierz Franciszek Jeleń
Nazwisko	Jeleń
Imię / imiona	Kazimierz Franciszek
Tytuły / stanowiska	Prof. dr hab.
Tytuły honorowe AGH	Profesor Honorowy AGH
Data urodzenia	2 stycznia 1940
Miejsce urodzenia	Jordanów ;
Dyscyplina/specjalności	fizyka, fizyka jądrowa, energetyka jądrowa, odnawialne źródła energii, detektory, chromatografia gazowa
Pełnione funkcje	Prorektor ds. Nauki (2005-2008)
Wydział	Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej ;
Odznaczenia i nagrody	Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Medal Komisji Edukacji Narodowej

Prof. dr hab. Kazimierz Franciszek Jeleń (1940–) biogram będzie uzupełniony

Dyscyplina/specjalności: fizyka, fizyka jądrowa, energetyka jądrowa, odnawialne źródła energii, detektory, chromatografia gazowa

Nota biograficzna

Urodził się 2 stycznia 1940 roku w Jordanowie.

W 1958 roku podjął studia na kierunku fizyka na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia ukończył w 1963 roku, uzyskując stopień magistra fizyki na podstawie pracy dyplomowej wykonanej w Instytucie Techniki Jądrowej AGH.

Od 1963 roku zatrudniony jako asystent w Instytucie Techniki Jądrowej AGH.

W AGH przepracował ponad pięćdziesiąt lat (aż do emerytury w 2013 roku). W tym czasie przeszedł wszystkie etapy zatrudnienia pracownika naukowo-dydaktycznego – od asystenta do profesora zwyczajnego, podejmując pracę dydaktyczną, naukową i organizacyjną.

W latach 1963-1964 był asystentem, następnie w latach 1965-1971 starszym asystentem, adiunktem w latach 1972–1982, a w okresie 1983-1993 docentem.

W latach 1984-1986 był kierownikiem Samodzielnej Pracowni Dydaktyki Fizyki Międzyresortowego Instytutu Fizyki i Techniki Jądrowej, następnie w latach 1987–1993 kierownikiem Pracowni Detektorów, a latach 1993–1999 kierownikiem Zakładu Fizyki Cząstek Elementarnych i Detektorów.

W 1971 roku został doktorem nauk fizycznych, w 1982 roku doktorem habilitowanym. Profesorem nadzwyczajnym został w 1995 roku, a profesorem zwyczajnym w 1998 roku.

W latach 1985–1988 był wicedyrektorem Instytutu Fizyki i Techniki Jądrowej. W latach 1990–1993 prodziekan Wydziału Fizyki i Techniki Jądrowej. W roku 1999 został wybrany na stanowisko dziekana Wydziału Fizyki i Techniki Jądrowej (obecnie Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej). Funkcję tę pełnił przez dwie kadencje (do 2005 r.), a następnie w latach 2005–2008 był Prorektorem AGH ds. Nauki.

Był kierownikiem Centrum Problemów Energetycznych AGH, które zostało powołane w 2005 roku.

W latach 1971–1972 przebywał na stypendium Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Hanowerze (w Niedersächsisches Landesamt für Bodenforschung), Kolonii, Heidelbergu, Monachium, a w latach 1983–1985 na kontrakcie w Instytucie Geologii w Hanowerze.

Zakres prac badawczych: metody detekcji promieniowania jądrowego, zjawiska fizyczne w gazowych detektorach promieniowania jonizującego, m.in. proces lawinowego mnożenia elektronów i zjawiska wtórne w licznikach proporcjonalnych, analiza formowania impulsów w detektorach gazowych; badania i rozwój konstrukcji liczników proporcjonalnych, stosowanych w różnych metodach pomiarowych w warunkach laboratoryjnych i przemysłowych; rozwój liczników proporcjonalnych i metod obniżania tła w pomiarach niskich aktywności; opracowanie metody pomiaru niskich aktywności 14C w próbkach o małej zawartości węgla; udział w opracowaniu metody pomiaru transportu asymilantów w roślinach z zastosowaniem radioizotopu 14C; udział w budowie detektora ZEUS przy akceleratorze HERA w Hamburgu; prace nad pozycjoczułymi detektorami gazowymi, a w szczególności nad mikropaskowymi proporcjonalnymi komorami gazowymi.

Autor i współautor ponad 180 publikacji. Autor kilku patentów. Promotor prac doktorskich.

10 kwietnia 2019 roku podczas uroczystego posiedzenia Senatu Akademii Górniczo-Hutniczej otrzymał godność Profesora Honorowego AGH.

Członek Polskiego Towarzystwa Fizycznego, Senatu AGH.

..........................................

Zainteresowania i działalność naukowa prof. Kazimierza Jelenia obejmują zagadnienia fizyki jądrowej, a w szczególności technicznej fizyki jądrowej. Pracę w AGH rozpoczął w Pracowni Detektorów Gazowych, w której prowadzono prace nad licznikami Geigera-Müllera i licznikami proporcjonalnymi. Profesor zajmował się zjawiskami zachodzącymi w tych detektorach oraz doskonaleniem ich budowy, a równocześnie chromatografią gazową i detektorami do tej metody analitycznej. Ta tematyka stanowiła podstawę jego pracy doktorskiej (1971 r.) i rozprawy habilitacyjnej (1981 r.). Tytuł profesora uzyskał w 1995 r.

Duże znaczenie w jego karierze naukowej stanowiły wyjazdy zagraniczne. W roku 1971 uzyskał roczne stypendium Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, co zaowocowało wyjazdem do Republiki Federalnej Niemiec, do Niedersächsisches Landesamt für Bodenforschung w Hanowerze. Tam miał możliwość zapoznania się z praktycznymi aspektami spektrometrii masowej w zastosowaniu do badań geologicznych oraz z metodami datowania izotopowego, głównie z wykorzystaniem radiowęgla i trytu (ta tematyka była również rozwijana w AGH). W tym samym instytucie był zatrudniony od 1983 do 1985 r. Zadaniem Profesora było zbudowanie kompletnego półautomatycznego układu do pomiaru aktywności 14C w próbkach o małej zawartości węgla. Układ ten przez wiele lat pracował w Hanowerze, poszerzając zakres mierzonych materiałów.

Bardzo ważnym momentem w pracy Profesora było włączenie jego zespołu do prac w Deutsches Elektronen-Synchrotron (DESY) w Hamburgu przy akceleratorze HERA. Zespół podjął się zaprojektowania, zbudowania i zapewnienia przez ponad dziesięć lat eksploatacji jednego z elementów detektora ZEUS. Dzięki doświadczeniu zdobytemu w DESY zespół otrzymał zaproszenie do współpracy w następnym wielkim eksperymencie – w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych CERN przy akceleratorze LHC.

Osobny obszar zainteresowań prof. Kazimierza Jelenia stanowi energetyka jądrowa i odnawialne źródła energii.

Jego osiągnięcia naukowe zawarte są w ponad 120 publikacjach w czasopismach o zasięgu międzynarodowym, cytowanych ponad 7000 razy, i kilkunastu wystąpieniach konferencyjnych. Profesor jest też współredaktorem naukowym dwóch pozycji książkowych „Zarys stanu i perspektyw energetyki polskiej” i „Energetyka jądrowa w Polsce”, a także opracowania „Radiojonizacyjne detektory dla chromatografii gazowej”.

W działalności dydaktycznej koncentrował się na zagadnieniach związanych z fizyką, prowadząc wykłady z fizyki ogólnej dla kilku wydziałów AGH oraz wykłady specjalistyczne z detekcji promieniowania jonizującego, akceleratorów cząstek naładowanych, techniki próżniowej, reakcji termojądrowych, a także ogólny wykład z fizyki technicznej. Jako prodziekan, a później dziekan uczestniczył w przekształceniu Międzyresortowego Instytutu Fizyki i Techniki Jądrowej w wydział (od 1991 r. Wydział Fizyki i Techniki Jądrowej, a od 2004 r. Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej) oraz w uruchomieniu nowych kierunków studiów: Fizyki Komputerowej, Fizyki Medycznej i Energetyki.

...............................

Odznaczenia i nagrody

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Nagroda im. prof. W. Taklińskiego, Ministra (II stopnia, dwukrotnie).

Bibliografia publikacji

Źródła do biogramu

Źródło:

Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny. T. 2: H–Ł. Warszawa 1999. S. 189
Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 2005 nr 139. s. 3
Who is who w Polsce. Leksykon biograficzny, [Cz. 1]: A - Mal. Wyd. 3 uzup. Zug 2004, [biogram załączony na CD-ROM-ie]

Wielka Księga 85-lecia Akademii Górniczo-Hutniczej. Gliwice cop. 2004, portr. s. [4] tabl.

Książki

[Skład Osobowy AGH … 1963/64]. Kraków 1964, s. 201

Artykuły

Władze dziekańskie na kadencję 2002-2005. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 2002, nr 106/107, s. 16, III okładki, [foto]

Inne

Uroczystość wręczenia godności Profesora Honorowego AGH prof. Danucie Kisielewskiej oraz prof. Kazimierzowi Jeleniowi [online] [przeglądany 10.04.2019]. Dostępny w: https://www.agh.edu.pl/wydarzenia/info/article/uroczystosc-wreczenia-godnosci-profesora-honorowego-agh-prof-danucie-kisielewskiej-oraz-prof-kazim/

stan na dzień 10.04.2019