Walery Goetel

Szablon:Infobox dhc Prof. zw. dr hab. Walery Goetel (1889–1972)

Specjalność: stratygrafia, geologia regionalna, geologia mezozoiku, mineralogia ogólna, petrogeneza, naukowe podstawy ochrony przyrody

Urodził się 14 kwietnia 1889 r. w Suchej (dziś Sucha Beskidzka). Zmarł 6 listopada 1972 r. w Krakowie i tam też pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Rakowickim. Studia geologiczne i paleontologiczne w UJ. Dr filozofii uniw. w Wiedniu, doc. geologii UJ (1918), dr nauk geologicznych AGH (1950).

Początkowo pracownik UJ. Tutaj habilitował się w 1918 r. W latach 1917–1939 prowadził wykłady z geologii tektonicznej, stratygrafii i geologii ziem polskich. W Akademii Górniczej, prof. nadzw. (1920), kierownik Katedry Geologii Ogólnej i Paleontologii (1920–25), kierownik Katedry Geologii Ogólnej (1925–56), prof. zw. (1922), dziekan Wydziału Górniczego (1930–34), prorektor 1937/39, kierownik Katedry Geologii (1956–61). Prowadził wykłady z geologii gospodarczej, górniczej i ogólnej oraz paleontologii, a także z zakresu ochrony środowiska naturalnego człowieka i zasobów przyrody. Zorganizował na AGH zespół „Zagadnienia Ochrony Zasobów Przyrody i Zabezpieczenia Trwałości Użytkowania Surowców”, który miał ważne znaczenie w zakresie kształcenia specjalistów.

Zasługą jego jest sprawna organizacja konspiracyjna Akademii oraz sprawne wyjście z podziemia i stworzenie fundamentu pod rozwój wielowydziałowej Akademii Górniczo-Hutniczej, o szerokim profilu obejmującym całokształt zagadnień związanych z poszukiwaniem, eksploatacją i przeróbką kopalin użytecznych. Był inicjatorem wielkiej rozbudowy gmachów i urządzeń tej uczelni. Jako rektor AG doprowadził do powstania Wydz. Geologiczno-Mierniczego i Wydz. Geologiczno-Poszukiwawczego oraz do rozszerzenia nazwy uczelni do AGH i nadania jej imienia S. Staszica. Był jednym z organizatorów Akademickiego Związku Sportowego, a następnie jego wieloletnim opiekunem. Rozwinął również ożywioną działalność na polu organizacji turystyki górskiej.

Autor ponad 250 prac z zakresu stratygrafii, geologii regionalnej, tektoniki, mineralogii ogólnej, petrogenezy, naukowych podstaw ochrony roślin, publikowanych w kilku językach na łamach rozmaitych wydawnictw krajowych i zagranicznych. W swojej bardzo owocnej działalności naukowo-organizacyjnej był twórcą m.in. Tatrzańskiego i Pienińskiego Parku Narodowego, opracował „Plan 5-letni rozbudowy nauk geologiczno-poszukiwawczych w Polsce”. Opracował m.in. naukowe podstawy i zasady racjonalnej gospodarki zasobami geologicznymi i biologicznymi, przedstawił program i zakres nowej nauki o ochronie przyrody i jej zasobów, o przyrodniczych podstawach kształtowania środowiska naturalnego człowieka, wprowadził zaakceptowaną i używaną na całym świecie nazwę tej nauki — sozologia.

Członek koresp. PAN (1952), czł. rzecz. PAN (1964), czł. koresp. Union Internationale pour la Protection de la Nature w Brukseli i innych stowarzyszeń naukowych polskich i zagranicznych. Doktor honoris causa Akademii Górniczej w Ostrawie, AGH (1960 r.), Politechniki Krakowskiej.

Źródło:

• Biogramy uczonych polskich. Materiały o życiu i działalności członków AU w Krakowie, TNW, PAU, PAN. Cz. 7: Nauki o Ziemi i górnicze A-Z. Wrocław ; Warszawa ; Kraków 1962. S. 64–70
• Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1994 nr 5. s. 5, 9–10, 18
• Uczeni Polscy XIX-XX stulecia. T.1. Warszawa 1994. S. 540–542
• Słownik polskich pionierów techniki. Katowice 1986. S. 70–71
• Nauka Polska 1961 nr 2 (34). s. 87–92
• Aura 2004 nr 9. s. 8
• Słownik biograficzny techników polskich. Z. 17. Warszawa 2006. S. 50–52