Posąg Św. Barbary
Barbara po łacinie znaczy cudzoziemka, mieszkanka spoza Grecji. Legenda głosi, że Św. Barbara, córka bogatego człowieka, potajemnie przyjęła chrześcijaństwo i złożyła ślub dozgonnej czystości. Było to za panowania cesarza Maksymiana Galeriusza (305-311) w czasie najkrwawszych prześladowań chrześcijan. Ojciec obawiając się o swój majątek, pozycję i życie głodził ją w wieży swego zamku, a gdy to zawiodło oddał pod sąd, a wyrok skazujący Barbarę na ścięcie sam wykonał. Prawdopodobnie ta nietypowa śmierć z ręki własnego ojca rozsławiła Jej cześć. Św. Barbara jest patronką ludzi narażonych na nagłą i niespodziewaną śmierć, jak: górnicy, hutnicy, marynarze, żołnierze, kamieniarze, więźniowie itp.[1]
Patronami poszczególnych kopalń czy ośrodków górniczych byli różni święci: w Harcu - Św. Wolfgang i Andrzej, w Mansfeld - Św. Jerzy, w Salzburgu - Św. Rupert, w Czechach - Św. Mikołaj. Kult Św. Barbary w Polsce odnotowany został w pierwszej połowie XIV w. - w 1341 r. ufundowany został kościół szpitalny w Nysie. W literaturze staropolskiej (M. Rej) i w przysłowiach uwidacznia się Jej popularność, acz występuje tam ona, jako patronka ludzi „wodnych” (flisaków, przewoźników i marynarzy). W drugiej połowie XVII wieku związek Św. Barbary z górnictwem był już dość szeroko rozpowszechniony. Wg. Karola Mainka (górnika drukującego w czasopismach niemieckich różne przyczynki, oparte głównie na wiadomościach pochodzących z tradycji) punktem wyjścia dla kultu Św. Barbary miało być istniejące od 1744 r. w Tarnowskich Górach bractwo Św. Barbary, patronki pomocnej w godzinę śmierci. Stąd przedostać się miał ten kult na poszczególne kopalnie. [2]
Sześciometrowy posąg Św. Barbary na dachu gmachu głównego Akademii Górniczo-Hutniczej jest drugim pomnikiem tej świętej w tym miejscu. Pierwszy, z ręcznie kutej i spawanej blachy miedzianej, częściowo złoconej, dzieło Stefana Zbigniewicza, umieszczony na dachu Akademii Górniczej 24 sierpnia 1939 r., został usunięty przez hitlerowców w styczniu 1940 r. Obecny, wykonany przez rzeźbiarza Jana Sieka według pierwowzoru, ale w całości z miedzi, postawiono 29 maja 1999 r.[3][4]Inicjatywa odbudowy pomnika pochodziła od dwóch profesorów AGH, Kazimierza Czopka i Antoniego Pasierba, natomiast decyzję o jego odbudowie i o umieszczeniu na dachu gmachu głównego podjął ówczesny Rektor AGH prof. Ryszard Tadeusiewicz.[5] Figurę poświęcił 17 czerwca 1999 r. Papież Jan Paweł II podczas szóstej pielgrzymki do ojczyzny.
Przywrócenie figury Świętej Barbary na głównym budynku AGH (Kronika - TVP Kraków)
Prezentacja autorstwa: prof. Stanisława Majewskiego. Uzupełnienia: prof. Ryszard Tadeusiewicz. W prezentacji wykorzystano fotografie:
- Archiwum Instytutu Sztuki PAN
- Muzeum Krakowa
- Stanisława Godynia
- Stanisława Majewskiego
- Zbigniewa Sulimy - Biuletyn AGH
Przypisy
- ↑ Zaleski W.: Święci na każdy dzień. Łódź 1982
- ↑ Ligęza J., Żywirska M.: Zarys kultury górniczej : Górny Śląsk, Zagłębie Dąbrowskie. Katowice 1964
- ↑ 100 lat AGH w fotografii. Kraków 2019, s. 44-45, [foto]
- ↑ Sulima Z.: Barbara stanęła o czasie. Biuletyn Informacyjny Pracowników AGH 1999, nr 66/67, s. 44-48, [foto]
- ↑ Blog prof. R. Tadeusiewicza. Święta Barbara ponad AGH [online] [przeglądany 6.02. 2020]. Dostępny w: https://natemat.pl/blogi/ryszardtadeusiewicz/84267,swieta-barbara-ponad-agh